Page 61 - kayseri-sehri

K±²³´µ¶ S±½Ø±Í¾’½¾½ ݼ±µ¶ Y±Ù¾³¾
halktan toplayacağı vergye zam yapmak stemştr. Bunun üzerne Kayser halkı Der-
saadet’e br arzuhal yazarak mütesellm Musa Ağa’yı şkâyet etmştr. Şkâyet üzerne
Kayser’dek durumu ncelemek üzere bölgeye tahkkat komsyonu gönderlmştr.
Yapılan ncelemeler netcesnde Musa Ağa’nın halktan haksız yere verg tahsl ettğ ve
özellkle tüccar olup başka mahallerde vergsn ödeyenlerden knc defa czye vergs
aldığı görülmüştür. Dersaadet’ten gelen emrnamede Musa Ağa’nın haksız yere halktan
ve tüccardan czye vergs aldığı ve bu durumun rade– senyyeye aykırı olup hemen
düzeltlmes gerektğ belrtlmştr. 32
c) Kaza Müdürü: Kaza Müdürlüğü, muhasıllığın kaldırılmasından hemen sonra
oluşturulan Tanzmat yönetmnn getrdğ br kurumdur. Esasında Osmanlı İmpara-
torluğu’nun kuruluşundan ber kaza adı le anılan, başlangıçta dar–adl daha sonraları
se yalnız adl br ünte bulunuyordu. Kaza brm, geçrdğ değşklkler sonucunda
Tanzmat öncesnn Türkye’snde esk ntelğn tamamen ytrmş bulunuyordu.
Tanzmat’tan sonra yenden dar br brm olarak ortaya çıkan kazanın öncek halyle
ancak sm benzerlğ bulunmaktadır. Muhassılığın verg toplanmasında stenlen
başarıyı göstermemes üzerne kaldırılmasından hemen sonra gerçekleştrlen yen
yönetm bçmnde, köyden sonra yer alan en küçük yönetm brm olan kaza dares
hakkında lk öneml blgler, Takvm– Vekayı’nın 14 Şubat 1842 tarh ve 238. sayısında
görülmektedr. 33

Tuna Vlayet’nde 1864’te uygulamaya konulan yen yönetmelkle Tanzmat’ın
1842’den ber yönetmde yaptığı düzenlemelere yen br bçm verlmekteyd. 1849
Eyalet Meclsler Nzamnâmes hükümlerne göre yürütülen yönetm şler, bu tarhten
tbaren çıkarılan yen tüzük ve yönetmelklere uygun bçme konulmuş, 1867 yılına
gelndğnde uygulama tamamlanmıştır. Nzamnâme hükümlerne uygun olarak
mparatorluk, vlayet, sancak, kaza ve köy olmak üzere dar brmlere ayrılıyordu. Kaza
brm 1842’dek statüsünü korumakla brlkte, seçmle göreve getrlen “Kaza Müdürü”
yerne hükümetçe atanan kaymakam ş başına geçmştr. Böylece en öneml değşklk
Kaza yönetmnde yapılmıştır. 34
Kaza müdürlernn en öncelkl görevler, kendlerne bağlı köylerden aşar ve dğer
verglern zamanında toplanmasını sağlamaktı. Bunun yanında halkın, güvenlk çnde
geçmn sağlaması çn çalışacaklar ve aynı zamanda Tanzmat’ın getrdğ yenlklern
uygulanmasını kolaylaştıracaklardı. Başlangıçta müdürlere görecekler hzmet karşılı-

32 BOA. C. ML. 480/19562. [6 Cemazeylahr 1251/ 29 Eylül 1835].
33 Çadırcı, 240–241.
34 Çadırcı, 251–252.

61