Page 64 - kayseri-sehri

Dµ. MǺ±ÈÈ´¼ Kɳ´ | K±²³´µ¶ Ş´ºµ¶ (1830–1860)
f) Kale Dzdarı: Beylerbey sancakbey ve kadının denetm altında şehrn ç kalesnn
(k hazne ve mühm evrak buradadır) müdafaa ve nzbatından sorumlu olan dzdar
ve kale erlern de kadının yardımcısı olan ehl– örf arasında saymak gerekr. Osmanlı
kadıları, sancakbey veya beylerbeynn devamlı sefere gttkler göz önüne alınırsa,
esasında şehr yönetmnn ve güvenlğnn brnc derecede sorumlu amryd. Göre-
vnn dn ntelğ gereğ, brçok müessese üzernde meşru ve doğal görülen, sıkı br
denetm yetks de vardı. 53
g) Sandık Emn: Sultan II. Mahmud, Yençer Ocağını kaldırdıktan hemen sonra
ülke yönetmnde bazı yenlkler yapmış, bu arada her sancak merkeznde “Memleket
Sandığı” adı altında oluşturduğu kuruluş vasıtasıyla gderlern tek elden karşılanmasını
sağlamıştı. Bu sandığın yönetmne getrlen ve “sandık emn” denlen kmse, sancak
merkeznde oturan ler gelenler tarafından seçlmekteyd. Yaptığı hzmet karşılığında
kendsne verglerden ücret ödenyordu.

Sözü edlen dönemde sandık emnlernn başlıca görevler şunlardı: Toplanan bütün
hazne gelrler ona teslm edlyordu. Mal Sandığı’nda bu paraları saklıyor, gerektğnde
harcamalar buradan karşılanıyordu. Eyalet sınırları çnde görev yapan bütün memur-
larla askerlere maaşları buradan ödenyordu. Artan para se hazneye gönderlyordu.
Sandık emnler tek başlarına sandıktan para çekme ya da sandığa para koyma yetksne
sahp değllerd. Sandık, ancak mecls üyelernden brkaçının huzurunda açılablyor,
şlemler btrldkten sonra tekrar hazır bulunanların mühürleryle mühürlenyordu.
Böylece yolsuzluk yapılması önlenmek stenyordu. 54

Sandık Emn olmak çn Müslüman olma şartının olmadığı anlaşılmaktadır. Ntekm
2 Mart 1845 tarhnde Kayser Sandık Emnlğ’ne Fertekoğlu Artn adlı br gayrmüs-
lmn tayn edldğ anlaşılmaktadır. Yne 1848 yılında Kayser halkının memleket
55
fsat ettğ şeklndek şkâyet üzerne Kayser Mutasarrıfı Vech Paşa sandık emn olan
Frenkoğlu’nu görevnden azlederek yerne yne br Ermen olan Hoce Mank’ atamıştır. 56
h) Tahrrat Kâtb: Kaza dare mecls üyelernden olan tahrrat kâtb, hesap ve yazı
57
şlern yürütmekle görevlyd. Kazada kâtplk derecesnde yürütülen tahrrat şler,
sancakta müdürlükle dare edlmekteyd. Sancağın yazı şlern yürütmekle görevl

53 İlber Ortaylı, Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devletnde Kadı, Turhan Ktabev, Ankara 1994, 37.
54 Çadırcı, Tanzmattan Sonra Mahall İdareler, 231.
55 Kayser kaymakamı İzzet Paşa tarafından Malye Nezaret’ne gönderlen br tahrratta; Kayser’de Sandık
Emnlğ vazfesn gören Anadolu kumpanya vekllernn Dersaadet’e gtmelernden dolayı boşalan
göreve sarraf tafesnden Fertekoğlu Artn’n 250 kuruşluk maaşla getrlmes talep edlmştr. BOA.
C. ML. 595/24526. [22 Safer 1261/2 Mart 1845].
56 BOA. A. DVN. 41/78. [29 Zlhcce 1264/26 Kasım 1848].
57 Ortaylı, Osmanlı Devletnde Kadı, 68.

64