Page 305 - kayseri_mihraplari

D E ĞERLENDIRMELER | S ÜSLEME

bir çiçek oluşu, vahdet-i vucudun simgesi olarak mihraplarda ömürlülük, dayanıklılık, güzel şekil ve boyluluk gibi nitelikler
işlenmiş olabileceğini düşündürmektedir. 60 serviyi bir hayat ve güzellik sembolü haline getirmiştir. Servi
61
yaşam ve ölüm sembolüdür. Servi ağacının dallarının ışığa
Kalemkırdı Camii (Fotoğraf 86) mihrabının köşeliği çapraz doğru yükselişi bir ideal noktaya ulaşma isteğini gösterir.
olarak yerleştirilmiştir elips biçimli bir çiçeği oval şekilde Işık, bilgi demektir. Bilgiye yönelme ve birlik sağlamayı işaret
çerçeveleyin dilimli yapraklar ve bu yaprakların ucuna yatay eder. Servinin uzun, dik şekli doğruluğun ve dürüstlüğün
62
ve dikey eksende eklenmiş çiçekle süslenmiştir.
simgesidir. Servi uzun dik şeklinin “elif” harfine benzemesiyle
Molu Köyü Cami (Fotoğraf 70) mihrabının kenar bordüründe Allah sözcüğünün ilk harfi oluşuyla, İslam inancı ile kurulan
tek hat boyunca alternatif olarak sıralanan çiçek ve yaprak sembolik anlamı sonucunda mihraplarda işlenmiştir.
motifleri ve bunları bağlayan saplardan oluşan bitkisel bezeme, İsa Kümbet Camii (Fotoğraf 41) mihrabı ve Gubaroğlu Camii
köşeliğinde ise kırmızı renkli stilize çiçekler, alınlıktaki kar- (Fotoğraf 42) mihrabının köşeliğinde birbirinin aynı olan
tuşta da lale motifi yer almaktadır.
bezeme dikkati çeker. Her iki mihrabın köşeliğinde de on iki
Germir Aşağı Mahalle Camii (Fotoğraf 131) mihrabı kenar yapraklı çiçekle bezeli iki kabara ve kabaraların iki yanında
bordüründe birbiriyle alt üst geçme yapan antrolak biçimindeki çapraz olarak yerleştirilmiş yaprak motifi mevcuttur.
dairelerle, sapların çerçevelediği taç yaprakları işlenmemiş beş
dilimli palmetlerden gelen bitkisel kompozisyonda bezemiştir. YAZI
Mehmet Ali Bey Camii mihrap tepeliğinde (Fotoğraf 108), Kayseri mihraplarında yazı, kartuşlarda, kenar bordürlerinde
Aziziye Camii mihrap tepeliğinde (Fotoğraf 142), Methiye ve kavsara ile nişin alt kısmının birleştiği yerde bulunmakta-
Köyü Camii mihrabının köşeliğinde (Fotoğraf 138) ve Hilmiye dır. İncelenen mihraplarda yazının kitabe olarak kullanıldığı
Köyü Camii mihrabının köşeliğinde (Fotoğraf 139) akantüs örnekler azdır. Hilmiye Köyü Camii Mihrabı (Fotoğraf 139),
yapraklarından oluşan bezeme yer alır. Ayrıca Hunat Hatun Melik Arslan Camii Mihrabı (Fotoğraf 33) ve Molu Köyü 305
Camii mihrabının (Fotoğraf 10) ve Sivasi Hatun Camii mih- Camii (Fotoğraf 73) mihrabında tarih mevcuttur. Hocalar
rabının sutünce başlıkları (Fotoğraf 24) akantüs yapraklarıyla Camii mihrabının üzerinde kitabe ve tarih, Efendi Ağa Camii
bezenmiştir. (Fotoğraf 90) ve Gürpınar Camii (Fotoğraf 104) mihrabının
üzerinde kitabe vardır.
Han Caminin (Fotoğraf 126) kavsara zemininde hançeri yap-
raklar, nişin alt kısmında kıvrık dal, kenger yaprağı motifi ve Bunların dışında mihrapların kenar bordürlerinde de kartuş-
Efendi Ağa Camiinde (Fotoğraf 91) kavsaranın tepe noktasında ların içinde Kuran-ı Kerim’den alınmış bir ayet ya da mihrapla
stilize bir çiçek bulunmaktadır. ilgili bir hadis yer almaktadır. Mihraplarda en çok Al–i İmran
suresinin 37. ayeti, Bakara Suresi’nin 255. ayeti, Tevbe Sure-
Danış Ali Camii (Fotoğraf 54) mihrabının (kışlık) köşeliğini si’nin 18. ayeti ve Hac suresinin 77. ayetine rastlamaktayız.
rûmîli saplar, laleler ve palmetlerden oluşan bitkisel bezeme
süslemektedir. Sivasi Hatun Camii (Hacc 77) (Fotoğraf 24), Everek Camii
Kebir (Allah’ın Güzel İsimleri) (Fotoğraf 101), Hilmiye Köyü
Hasinli Camii (Fotoğraf 80) mihrabında bordürlerin altında, Camii (Kelime–i Tevhid) (Fotoğraf 139) ve Yazır Köyü Camii
Ali Hoca Camii (Fotoğraf 145) mihrabının ve Molu Köyü Camii (Fotoğraf 20) mihrabında kavsara ile nişin alt kısmının birleş-
(Fotoğraf 76) mihrabının nişin alt kısmında servi motifi yer tiği yerde bant içinde düz zemin üzerinde nesih yazı görülür.
alır. Servi; dikey durumda yükselen dalların birbiri üzerine
kapanması suretiyle aşağıya doğru genişçe tepede sivri olmak Sivasi Hatun Camii (Bakara 255) (Fotoğraf 24) mihrabının
üzere konik bir şekilde göstermekte olup, şekli sayesinde bütün ikinci bordüründe yer alan nesih yazının uçlarına rûmî ve
gövdesiyle ışıktan bolca faydalanır. Devamlı yeşil renk, uzun palmetler eklenmiştir. Aynı mihrapta kavsara altında nesih
yazı bordürü hücrenin içini dolaşır.

60 A. Ersoy, “Eyüp’teki Mezar Taşlarında Mezar Kültü”, Tarihi, Kültürü
ve Sanatıyla V. Eyüp Sultan Sempozyumu Tebliğler (11-13 Mayıs 2001), 61 C. Çulpan, Serviler, C. II, İstanbul, 1961, s. 16.
İstanbul, 2002, s. 94, 95. 62 A. Ersoy, a.g.m., s. 95.