Page 301 - kayseri_mihraplari

D E ĞERLENDIRMELER | M IHRAP E LEMANLARI

(Şekil 1), Sivasi Hatun (Şekil 8), Kölük (Şekil 9) ve Battal Gazi (Harim ve Son Cemaat Yeri) (Şekil 26), Kurşunlu (Son Cemaat
(Şekil 38) camileri mihraplarının birinci nişleridir. Yeri) (Şekil 18), Merzifonlu Kara Mustafa (Harim ve Son
Cemaat Yeri) (Şekil 26-27) ve Molu Köyü (Şekil 29) camii
mihraplarında beş kenarlı niş tercih edilmiştir.
Üç Kenarlı Niş
45
Üç kenarlı niş Kayseri’de Hunat Hatun (Şekil 2), Karatay Hunat Hatun Türbesi, Karaman Celebi, Niğde Sungurbey,
Hanı Mescidi (Şekil 3), Alaüddevle (Şekil 13) ve Yazır (Şekil Ankara Resul Efendi, Ankara Gecik Mescidi, Ankara Cenabı
6) Köyü mihraplarının yanında, Sultan Hanı Köşk Mescidi, Ahmet Paşa Camii, Ankara Hacı Bayram Camii, Bergama Ulu
Sivasi Hatun, Kölük Camii mihraplarının ikinci nişleri de üç Camii, Milas Firuz Bey Camii, Edirne İkinci Beyazıt ve İstanbul
kenarlı olarak düzenlenmiştir. Cemberlitaş, Atik Ali Paşa Camii, Süleymaniye ve Kadırga
Sokullu Camilerinde de beş kenarlı niş şekli kullanılmıştır. 46
Üç kenarlı nişlere en erken örnek XII. yüzyılın son çeyreğinde
Erzurum Ulu Camii esas mihrabında, kıble duvarının doğu
kanadındaki ikinci mihrapta ve Erzurum Kale Mescidi’nde ayak Yedi Kenarlı Niş
41
üzerindeki mihrapda rastlanır. İshaklı Han Mescidi, Kayseri Yedi kenarlı niş Kayseri’de dört örnekte görülür. Fatih (Şekil
Çifte Kümbet, Develi Hızır İlyas Türbesi, Develi Seyit Şerif 12), Kurşunlu Camii (Harim) (Şekil 17) Hasinli Camii (Harim)
Türbesi, Kayseri Döner Kümbet, Harput Arap Baba Mescidi, (Şekil 31) ve Şeyh Tennûrî Camii (Harim) (Şekil 20) mihra-

43
Ermenek Akçe Mescidi, Ankara Kurşunlu Camii, İznik Yeşil bında niş yedi kenarlı olarak şekillenmiştir. Konya Hasbey
42
Camii Gelibolu Azebler Namazgahi ve Edirne Muradiye Camii
mihrapları da üç kenarlı niş şeklinin görüldüğü örneklerdir. Dar-ül Hüffazı da yedi kenarlı nişe sahiptir.
SÜTUN VE SÜTUNCELER
Dört Kenarlı Niş
İncelenen mihraplar içerisinde bir adet mihrapta sütun, on 301
Dört kenarlı niş Kayseri’de sadece iki örnekte görülmektedir. dokuz adet mihrapta sütunce bulunur.
Germir Aşağı Mahalle Camii (Şekil 50) ve Tepecik Mescidi
(Şekil 66) mihraplarında niş dört kenarlı olarak şekillendiril-
miştir. Anadolu’da Antalya Karatay Medresesi ile Kasabaköy Sütun
Mahmut Bey ve Ayaş Ulu Camii’nin alçı mihrapları dört Yalnızca Hunat Hatun Camii (Şekil 2) mihrabında sütun
kenarlıdır. Ankara’da erken dönem alçı mihraplarında en çok bulunmaktadır.
kullanılan niş şeklidir. 44
Gövdeleri serbest olan sütunun, başlıkları ve kaideleri mihrap
cephesine bağlanmıştır.
Beş Kenarlı Niş
Beş kenarlı niş Kayseri’de yarım daire planlı niş şeklinden Sütunceler
sonra en çok uygulanan niş şeklidir. Bünyan Ulu (Şekil 5), Sütunceler mihrap nişinin köşelerine bağlanarak, nişle kenar
Hatıroğlu (Şekil 7), Salihbahçe (Şekil 14), Gubaroğlu (Şekil bordürleri arasındaki bağlantıyı meydana getirirler.
15), Emir Sultan (Şekil 67), Mütevelli (Şekil 23), Yanıkoğlu
Kayseri mihraplarında bulunan sütunceler gövde şekillerine
göre üç gruba ayrılmaktadır.

41 Ö. Bakırer, a.g.e., s. 76.
42 Ö. Bakırer, a.g.e., s. 76.
43 B. Eskici, a.g.e., s. 255.
44 B. Eskici, a.g.e., s. 256’dan Ahi Elvan Camii, İlyakut Köyü Camii, Geneği
Mescidi, Hacettepe Camii, Poyracı Mescidi, Hacı İvaz Mescidi, Direkli
Mescidi, Molla Büyük Mescidi, Hacı Doğan Mescidi, Rüştem Halil Mescidi, 45 Ö. Bakırer, a.g.e., s. 77.
Hacı Seyid Mescidi, Eyüp Mescidi, Başayaş Köyü, Kalecik Saray ve Ayaş 46 E. H. Ayverdi, Çelebi ve II. Sultan Murat Devri, İstanbul, 1989, (2.
Kilik Camii mihrapları da niş dört kenarlı olarak şekillendirilmiştir. Baskı) s. 376.