Page 300 - kayseri_mihraplari

EYLEM YURD AK UL TUĞUTL U | K A YSERI MIHRAPLARI

Kayseri mihraplarından dört örnekte de altı sıra mukarnas Çift nişli mihraplara İslam sanatında IX. yüzyıldan itibaren
dizisi bulunmaktadır. Şeyh Tennûrî - Harim (Fotoğraf 56), Samarra ve İran örneklerinde rastlanmaktadır. 36
Fatih (Fotoğraf 36), Salihbahçe (Fotoğraf 41) ve Ali Hoca Anadolu’daki çift nişli mihraplara Konya Hacı Ferruh Mescidi,
Camii - Harim (Fotoğraf 149) mihrabında kavsara altı sıra Niğde Alaaddin Camii, Aksaray Sultan Hanı, Sinop Ulu Camii,
mukarnas dizisinden oluşmaktadır.
37
Konya Hacı Hasan Mescidi, Afyon Mısri Camii, Ankara Ala-
Hacı Kılıç (Fotoğraf 16), Kurşunlu - Harim (Fotoğraf 48), addin Camii avlusundaki mihrap ve Beypazarı Boğazkesen

38
Sivasi Hatun (Fotoğraf 25), Hatıroğlu (Fotoğraf 23), Danış Türbesi mihrabı örnek olarak verilebilir.
Ali - Kışlık (Fotoğraf 54), Gürpınar Camii (Fotoğraf 103) ve
Mütevelli (Fotoğraf 61) camilerinin mihraplarında yedi sıra
mukarnas dizisi bulunmaktadır. Yarım Daire Planlı Niş

Kayseri mihrapları içinde sadece tek örnekte Yeni Camii Yarım daire planlı niş Kayseri’de en çok görülen niş şeklidir.
(Fotoğraf 136) mihrabında sekiz sıra mukarnas dizisinden Kopçullu (Şekil 10), Melik Arslan (Şekil 11), Danış Ali (Şekil
oluşan kavsara görülmektedir. 16) (Yazlık, Kışlık), Kalemkırdı (Şekil 34), Karaimam (Şekil
28), Şeyh Tennûrî (Son Cemaat Yeri) (Şekil 20), İniler (Şekil
Kayseri’de Selçuklu Dönemi mihrap kavsaralarında kullanı- 22), Sadrazam Mehmet Paşa (Şekil 30), Efendi Ağa (Şekil 36),
lan mukarnaslar düz, en çok da yelpaze dilimlidir. Osmanlı Hocalar (Şekil 37), Battalgazi (İçteki Niş) (Şekil 38), Talas
Dönemi’nde mihrap kavsaralarında düz ve yelpaze dilimli Kilisesi (Yeni Camii) (Şekil 41), Mehmet Ali Bey (Harim ve
mukarnasların yanında, badem ve kanatlardan oluşan mukarnas Son Cemaat Yeri) (Şekil 42-43), Methiye Köyü (Şekil 54),
dizileri kullanılmıştır. Osmanlı Dönemi’nde mihrap kavsa- Hilmiye Köyü (Şekil 55), Reşadiye (Şekil 56), Aziziye (Şekil
ralarında bulunan mukarnas dizilerinden aşağıya püsküller 57), Keşlik Köyü (Harim ve Son Cemaat Yeri) (Şekil 44-45),
sarkmaktadır. Tavlusun (Şekil 46), Tirem (Şekil 47), Asmalı Mescit (Şekil
300
61), Han (Şekil 48), Melik Gazi (Şekil 49), Dedeman (Şekil
51), Kayaaltı (Şekil 52), Seyidgazi (Şekil 58), Ali Hoca (Harim
Nişin Alt Kısmı ve Son Cemaat Yeri) (Şekil 59-60), Konukboğan (Şekil 62),
Mihrap hücresinin zeminden kavsara başlangıcına kadar Hasbek Kümbet (Şekil 64), Yeşilyurt Aşağı Mahalle (Şekil 68),
uzanan ve cephede köşe sütünceleri veya sütünce yoksa en Hacı Haydar (Şekil 69) ve Derviş Ağa (Şekil 70) camilerinin
içteki kenar bordürü ile sınırlanan kısmı nişin alt kısmı olarak mihraplarında nişin alt kısmı yarım daire planlıdır.
tanımlanmaktadır. 35
Yarım daire planlı nişin Anadolu’da en fazla Güney Doğu
Kayseri mihraplarında çift nişli, yarım daire, dikdörtgen, üç Anadolu Bölgesi’nde görülmesine dayanılarak bu bölgeye ait
39
kenarlı, dört kenarlı, beş kenarlı, altı kenarlı, yedi kenarlı bir özellik olduğu söylenmektedir. Ankara’da ise Ahi Tura
olmak üzere sekiz ayrı niş tipi görülmektedir. Mescidi ve Karacabey İmareti mihraplarında yarım daire
planlı niş görülmektedir. 40
Çift Nişli Mihraplar
Kayseri’de Sultan Hanı Köşk Mescidi (Şekil 1), Sivas Hatun Dikdörtgen Planlı Niş
(Şekil 8), Kölük (Şekil 9) ve Battalgazi Camii (Şekil 38) mih- Dikdörtgen planlı niş Kayseri’de sadece dört örnekte görül-
rapları çift nişlidir. Bütün mihraplarda birinci niş dikdörtgen mektedir. Bunlar çift nişli olan Sultan Hanı Köşk Mescidi
planlıdır. Sultan Hanı Köşk Mescidi, Sivasi Hatun Camii ve
Kölük Camii mihraplarında ikinci niş üç kenarlı, Battalgazi
Camii mihrabında ise yarım daire planlıdır.
36 Ö. Bakırer a.g.e., s. 78.
37 Ö. Bakırer a.g.e., s. 78.
38 B. Eskici, a.g.e.,s. 253.
39 Ö. Bakırer, a.g.e., s. 74.
35 B. Eskici, a.g.e.,s. 252. 40 B. Eskici, a.g.e., s. 254.