Page 299 - kayseri_mihraplari

D E ĞERLENDIRMELER | M IHRAP E LEMANLARI

(Fotoğraf 143), Ali Hoca (Kuzey Dış Cephe) (Fotoğraf 147), Mukarnaslı Kavsara
Konukboğan (Fotoğraf 149), Hacı Saki (Fotoğraf 150), Hasbek
Kümbet (Fotoğraf 152), Tepecik (Fotoğraf 154) ve Yeşilyurt Anadolu Türk sanatında, mukarnaslı kavsara mihrap ve portal
33
Aşağı Mahalle (Fotoğraf 157) camilerinin mihrabında kavrasa kuruluşlarında en sık rastlanan kavsara şeklidir. Kavsara
yarım kubbe şeklindedir. aslında yarım koni prizma şeklindedir. Bu tip kavsaralar,
genellikle nişin iki kenarındaki köşe sütuncelerinden baş-
Anadolu’da Harput Ulu Camii esas mihrabında, Diyarbakır layıp, tepe noktasına doğru daralarak cephede bir üçgen
Mesudiye Medresesi Mescit mihrabında, Divriği Ulu Camii görünümü almaktadır. Kavsara ağzı denilen bu üçgenin iki
mihrabında, Mardin Sultan İsa Medresesi hem mescit hem kenarı, genellikle mukarnas yuvalarına bağlı olarak içbükey
türbe mihrabı, Diyarbakır Kale Camii ayak üzerindeki mih- kavisli hatlarla yükselmektedir. 34

rapda, Çemişkezek Yelmaniye Camii mihrabında, Ahi Tura
29

30
mescidi ve Karacabey İmareti mihrabı da yarım kubbe Kavsaranın dar veya geniş oluşu niş genişliğine, yüksekliği
şeklinde kavsara örnekleri görülmektedir. de mukarnas sıralarının sayısına bağlıdır. Kayseri mihrapla-
rında, kavsara içini dolduran mukarnas sıraları en az üç, en
fazla sekiz olmak üzere mihraptan mihraba değişmektedir.
Dilimli Kavsara Üç sıra mukarnas dizisinden oluşan kavsara Kayseri’de Ala-
Dilimli kavrasa yarım kubbe kavsaraların oluk ve kaval silme- üddevle Camii (Fotoğraf 39) mihrabında, Sultan Hanı Köşk
lerle dilimlendirilmesiyle meydana gelir. Kayseri’de Bünyan Mescidi (Fotoğraf 3) mihrabındaki içteki nişte ve
Ulu (Fotoğraf 18), Kurşunlu Son Cemaat Yeri (Fotoğraf 51), Şeyh Tennûrî Camii Son Cemaat Yeri (Fotoğraf 58) mihra-
Yanıkoğlu - Harim ve Son Cemaat Yeri (Fotoğraf 63 - Fotoğraf bında üç sıra mukarnas dizisi görülür. Kavsara ağzında yuvalar
64), Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Son Cemaat Yeri (Fotoğraf dışbükey kavisli hatlarla yükselmektedir.
66 - Fotoğraf 68), Molu Köyü (Fotoğraf 71), Erkilet Sadrazam
Mehmet Paşa (Fotoğraf 77), Hasinli - Harim ve Son Cemaat Kayseri’de incelenen mevcut örnekler içinde Everek Camii 299
Yeri (Fotoğraf 79 - Fotoğraf 83), Efendi Ağa (Fotoğraf 91), Kebir (Fotoğraf 101) ve Karatay Hanı Mescidi (Fotoğraf 15)
Mehmet Ali Bey - Harim (Fotoğraf 107), Keşlik Köyü - Harim mihrabında dört sıra mukarnas dizisi görülmektedir. İki
ve Son Cemaat Yeri (Fotoğraf 111 - Fotoğraf 114), Melik Gazi mihrapda oldukça yüzeysel işlenen mukarnasların üstten
Mescidi (Fotoğraf 129), Germir Aşağı Mahalle (Fotoğraf 131), birinci sıraları düz dilimlidir. Everek Camii Kebir mihrabında
Methiye Köyü (Fotoğraf 138), Hilmiye Köyü (Fotoğraf 139), ikinci sıradaki mukarnaslar yelpaze, üç ve dördüncü sıradaki
Asmalı Mescit (Fotoğraf 148), Hacı Haydar (Fotoğraf 158) ve mukarnasların yüzeyi basit saplar ve palmetlerden oluşan
Derviş Ağa (Fotoğraf 160) camilerinin mihraplarında kavsara süslemeyle bezenmiştir. Karatay Hanı Mescidi mihrabında
dilimlendirilmiştir. iki ve üçüncü sıradaki mukarnaslar düz dilimli, dördüncü
sıradaki mukarnaslar ise sivri kemerli sağır nişlerden oluşur.
Anadolu’da dilimli kavsara Harput Ulu Camii avlu mihrabı,
Kızılören Hanı Mescidi mihrabı, Dunaysır Ulu Camii mihrabı, Beş sıra mukarnas dizisinden oluşan kavsara Kayseri mihrapla-

31
Diyarbakır Mesudiye Medresesi Avlu mihrabı ve Boğazkesen rından yaygın olarak kullanılan kavsara şeklidir. Hunat Hatun
32
Türbesi mihrabının ikinci nişinde görülür. (Fotoğraf 11), Kölük (Fotoğraf 28), Sultan Hanı Köşk Mescidi
(Fotoğraf 1) mihrabında dıştaki nişde, Yazır Köyü (Fotoğraf
20), Emir Sultan (Fotoğraf 155) mihrabında, Danış Ali - Yazlık
(Fotoğraf 44) ve Kalaycıoğlu (Fotoğraf 88) mihrabında beş
sıra mukarnas dizisinden oluşan kavsara görülmektedir.

29 Ö. Bakırer, a.g.e.,s. 64.
30 B. Eskici, a.g.e., s. 246.
31 Ö. Bakırer, a.g.e., s. 64. 33 B. Eskici, a.g.e., s. 247.
32 B. Eskici, a.g.e., s. 246. 34 B. Eskici, a.g.e., s. 247.