Page 67 - kayseride_ticaret_ve_sanayi

Kayseri’de Ticaret ve Sanayi
lanamadığını biliyoruz. (Kadir Dayıoğlu, Kayseri Belediye Başkanları) Ama bu proje,
Cumhuriyet Dönemi’ nde gerçekleşti. Develi Ovası ve civarı Zamantı’dan aktarılan su
ile sulanmakta; Sultan Sazlığı’na “can suyu” verilmektedir.
Bir “Kese”, 5 bin kuruşmuş. Biliyoruz, 40 para bir kuruş… 100 para 2,5 kuruş… Yine
biliyoruz, 2,5 kuruş, ortadan delikliydi… Demek ki sulama projesinin tahmini yatırım
bedeli, 20 milyon kuruşu buluyor… Yine o devirde, kalitesi nedir bilemem, Kayseri
balının 640 gramı 20 paraymış… Buradan hareketle, 20 milyon kuruşun günümüzdeki
karşılığına ya da “alım gücüne” ulaşabiliriz… Aynı Rapor’da Konsolos, o tarihlerde
“Kayseri’deki gümrüklerin lağv edilmiş olmasından dolayı, ihrâcat ve ithalât miktarları
hakkında bilgi edinmenin imkansız olduğunu” bildiriyor.
O yıllarda, “İmparatorluk topraklarından hayli uzak memleketlerdeki harpler de
Anadolu ticareti üzerindeki menfi tesirleri bu raporlarda takip edilebilmek” teymiş. Nite-
kim; “Gerçekten bir ihraç maddesi olan en iyisi Kayseri’de yetişen cehrinin, 1840’lardaki
Çin harbi dolayısıyla tıpkı afyon gibi ihracında buhranlı bir devreye girildiği, fakat Çin
ile İngiltere arasında sulhun imzalanmasından sonra fiyatların yükselmeye başladığı
görülmektedir.”

Salnamelerde Kayseri
1882-1883 yılı Salnamesinde Güherçile Fabrikası ile birlikte Kayseri’de bulunan bazı
fabrikaların isimleri belirtilmekte. Bunlar: Gözübüyükzâde Fabrikası, Kalpakçıyan
Fabrikası, Kundakçıyan Fabrikası, Karakaşyan Fabrikası, Tabanyan Ohannes Fabrikası,
Ağabaşyan Fabrikası, Kökliyan Saragan Ağa Fabrikası, Germir Fabrikası.

1891-1892 yılı Salnamesinde Kayseri’de ve İncesu’da banka şubesinden söz edilmekte.
Muhtemelen bu banka, Ziraat Bankası. Aynı Salnamede Develi’de Ziraat Bankası ismi
geçmekte. Aynı yıllıkta Kayseri’de marangozluk sanatının hayli ileri olduğu, cevizden
masa, trabzan, sandalye, gayet sanatlı ufak çekmeceli sandıklar yapıldığı, dokumadan
renkli ve nakışlı güzel cicim ve yazma yemeni; Amerikan ve bez üzerine baskılı oda
döşemeleri, yorgan yüzleri, çarşaf, el havluları vs üretildiği belirtilmekte.
Kayseri Büyükşehir Belediyesi tarafından, 1910 (H 1326) yılında yayın hayatına baş-
layan Erciyes Gazetesi’nin, 1911 (H 1327) yılına ait 42 sayısının Latin harfleri ile basımı,
yayımlandı (Kültür Yayınları No: 62, Mayıs/2009). Yayıma hazırlayanlar da Prof. Dr.
Ali Aktan ve Yrd. Doç. Dr. Özen Tok. Anılan sayılarda Kayseri, İncesu ve Develi Ziraat
Bankalarının, borçlarını ödeyemeyenlerle ilgili ilanı var. O yıllarda, Kayseri iktisadi
durumu hakkında ipuçları vermekte, ilanlar bize. Biz, merkezi bildiğimizden, “icra

67