Page 111 - Kültepe Kaniş

Devlet Yönetimi ve Kurumlar | Kolonilerde Yönetim Organları
Kolonilerde tüccarlar arasından seçilen kimselerden geniş bir memur kadrosu oluş-
turulmuştu. Asur’dan kolonilerin denetlenmesi ve Asur ile yerel krallıklar arasındaki
ilişkilerin dostane bir biçimde yürütülmesi için gönderilen “Asur’un elçileri” (šipru ša
ālim) yanında, kolonilerde Anadolulu krallarla diplomatik görüşmeler yapmak üzere
yetki verilmiş elçi veya haberciler de vardı. Bunlar ortaya çıkan her türlü meselenin halli
için Kaniş ile diğer koloniler arasında gidip gelirlerdi. Koloniler arası haberleşmeler
de bunlar vasıtasıyla yürütülürdü. Bu bağlamda Kaniş kārum’unun elçilerinin (šipru ša
kārim Kaniš) çok aktif olduklarını görüyoruz.
Kolonilerde šāqil dātim diye anılan bir grup tüccar vardı. Bunlar dātum denilen vergiyi
ödemekle yükümlü idiler. Kaniş kārum’unun bazı kārum veya wabartumlara talimatını
içeren bir kısım mektupta, šāqil dātim olan Kuliya muhatap olarak alınmaktadır.
6
Aşağıda, Kaniş kārum’unun habercisi sıfatıyla Kuliya ve Turhumit kārum’unun bütün
kārum ve wabartumlara duyurusunu içeren mektubunu, koloniler arası haberleşmenin
örneği olarak sunuyoruz:

Kt. 89/k 325b
3
2
1 um-ma ša-qí-il 5 da-tim Ku-li-a ší-ip-ru-um ša kà-ri-im Kà-ni-iš ù kà-ru-um Tur 4-hu-
4
mì-it-ma a-na kà-ar kà-ar-ma ù wa-ba-ra-tim a-dí kà-ri-im Kà-ni-iš qí-bi-ma A-sá-num
6
5
9
7
8
10 ší-pár-ni a-na ta-'i-tim a-na kà-ri-im Kà-ni-iš ša-pí-ir a-pu-tum ki-ma ṭup-pí-ni
13
11
12
14
ta-áš-me-a-ni iš-té-na mu-qá-ri-bé a-na A-sá-num dí-na-ma kà-ru-um a-na kà-ri-im
15
17
18
16
19
a-dí Kà-ni-iški lu-qá-ri-bu-šu u 4-ma-kál lá i-sà-hu-ur
23
22
20
21
“ 1-9 Kaniş kārum’unun habercisi šāqil dātim Kuliya ve Turhumit kārum’u, Kaniş kārum’una
kadar her bir kārum’a ve (bütün) wabartumlara şöyle söyler: 9-13 ‘Habercimiz Asānum bilgi
vermek için Kaniş kārum’una gönderilmiştir. 13-21 Lütfen, mektubumuzu işitir işitmez, her
biriniz Asānum’a bir refakatçi veriniz ve bir kārum’dan diğerine, Kaniš’e kadar ona refakat
etsin. 22-23 O bir gün bile gecikmemeli.’” 7
Eski Asur devrinde senelere adı verilen, yâni yıl eponimi olan kimseler için kulla-
nılan līmum unvanının Anadolu’da tarihlendirme dışında, başka bir görev yapan ve bu
arada ticaretle uğraşan kimseler için de kullanıldığını görüyoruz. CCT 1, 4’deki metin
bu konuda güzel bir örnektir. Burada, kumaşların fiyatı olan gümüşün Enna-Su’en’in
līmum’unda ödeneceği belirtildikten sonra, iki kişinin daha līmum oldukları söylen-
mektedir. Aynı metnin devamında līmum olan üç kişinin kārum adına gümüş kabul
ettiklerini görüyoruz. Diğer bir yerde şunları okuyoruz:
8
6 S. Çeçen 1997, s. 223 v. d.
7 K.R. Veenhof 2010, s. 189.
8 CCT 1, 4’ün açıklaması ve benzer yerler için bkz. M.T. Larsen 1976, s. 333 v. d.
111