Page 53 - Kültepe Kaniş

M.Ö. 2. Bin Yılın Başlarında Anadolu’nun Siyasî Görünüşü
yacakları zararı göze alarak, zaman zaman yolları kervanlara kapattıklarını okuyoruz.
Bu eylem Asurlular’a karşı kullandıkları önemli bir kozdu. Anum-hirbi mektubunda
okuduğumuz üzere, aralarında anlaşmazlık bulunan yerel krallar da düşman ülkeyi
ekonomik bakımdan sıkıntıya sokmak için birbirlerine karşı yol kapatma eylemine
başvuruyorlardı.
Komşu ülke kralları zaman zaman, ortak düşman saydıkları bir krallığa karşı ara-
larında anlaşarak birlikte hareket etmişlerdir. Ne yazık ki sadece on satırı korunmuş
olan, bir mektuba ait olduğu düşünülen küçük bir parçada Orta Anadolu’da bulunan
beş krallıktan söz edilmektedir. Yazılanların önemi dolayısıyla bu metin tekrar tekrar
yayınlanmış ve yorumlanmıştır. Amkuwa, şinahuttum ve Kapitra kralları güçlerini
26
birleştirerek Hattuş kralına isyan etmişlerdir. Müttefikler herhalde Kaniş kralının da
kendilerine destek olmasını istemektedirler.
Asurlular’ın bazı yazışmalarında da Anadolu krallıkları arasında yaşanan çatışmalara
değinilmektedir. Krallıklar arası savaşlar veya bulunulan ülkede çıkan iç karışıklıklar
yüzünden tüccarlar, ticarî faaliyetlerini sürdürmeleri konusunda çeşitli sıkıntılarla
karşı karşıya kalmışlardır. Hukuk bahsinde ele aldığımız bir metinde (Kt. n/k 504),
adı belirtilmeyen bir krallıkla Tawiniya krallığı arasındaki düşmanlıktan söz edilmek-
tedir. Tawiniya lehine casusluk yaptığı gerekçesiyle aranan Asurlu’nun yerine rehin
olarak diğer bir tüccar hapse atılmıştır. Bunun üzerine o yerin kārum’undan bir heyet
kral ve kraliçenin huzuruna çıkarak, tutuklu Asurlu’nun suçsuzluğunu kanıtlamaya
çalışmaktadırlar.

Birçok mektupta, mektubun yazarı muhatabını, ülkedeki savaş durumundan veya
taht kavgasından bahsederek, can güvenliklerinin olmadığını, barış sağlanıncaya kadar
bulunduğu şehre gelmemesi için uyarmaktadır.
Aşşur-bani Aşşur-imittī’ye bulunduğu şehirdeki karışık durumu ve muhatabının
nasıl hareket etmesi gerektiği konusunda şunları yazmaktadır:
“İkuppia’nın ve İnna-Su’en’in tabletlerine ve senin bana yazdığın babamızın naruqqum
hesabının ödenmesine dair tabletlerine ne oldu? Burada kral sikkatum ’dan gelmiştir. Şehirde
27
isyan var ve başlarımız için korkmaktayız. Bölgeden Bira ve Zuza düşmandırlar.
Bölgeden kimse çıkamıyor. Silahları ile bizi uzaklaştırdılar. Mümkün olduğu kadar
yolda tabletler düzenlenmesin ve alacaklımıza 1 talent gümüş (bile) borçlanmayalım. Ülke

26 Moskova’da bir müzede bulunan bu metin üzerinde yapılan çalışmalar için bkz. M.T. Larsen 1972, s.
100-101.
27 sikkatum hakkında bkz. C. Günbattı 1999, s. 81-82.

53