Page 89 - Halil Edhem

82 160 KAYSERø ùEHRø 75

Ϫϧ΍Ϯοέ ௌ ϩΪϤϐΗ ϥϮΗΎΧ (˻

Kitabenin tarihi olmadÕ÷Õndan ve içinde bulunan bozulmuú ve mezarÕn yazÕsÕ
olup, olmadÕ÷Õ anlaúÕlamadÕ÷Õndan, bu bina için kesin bir úekilde zaman tâyini
yapÕlamaz. Bir yüzünde görülen büyük yaprak ve yontmalarÕnÕn Divri÷i’de bulunan
Mengüceko÷ullarÕndan Ahmed ùah’Õn 626(1229) tarihli câmii medresesinin
iúlemeleriyle benzerli÷i inkâr edilemez. Di÷er taraftan üzerindeki kanatlÕ ve insan
baúlÕ arslan ve kuúlar, Ni÷de’de bulunan 712(1312) tarihli Hüdâvend Hâtun
Türbesi’ni gere÷i gibi andÕrÕr. Bundan dolayÕ, Döner Kümbed’in úekil ve iúlemeleri,
genellikle yapÕlÕú usulü ele alÕnacak olursa, VII(XIII). yüzyÕlÕn son yarÕsÕna ait
255
olmasÕ kuvvetle muhtemeldir . ùah Cihan Hatun’un kendisine ait hiçbir bilgi
bulamadÕk. Kayseri’de bunun Sultan Alâeddin’in kÕzÕ oldu÷una dâir belgeye
dayanmayan bir söylenti duyduk.

XVII

Selçuklu Devrinden SÕrçalÕ Kümbed, (Kitabesiz): SÕrçalÕ Kümbed,
256
Kayseri’nin güneydo÷usundaki geniú mezarlÕ÷Õn içindedir . Kare úeklinde bir kâide
üzerine yapÕlmÕú olan bu türbe, yüksek bir silindirden ibaret olup, çok düzgün ve
uygun olarak kesilmiú taúlarla yapÕlmÕútÕr. Üzerleri kemerli ve kÕyÕlarÕ sade silmeli,
yüksek bir kapÕsÕ ve üç penceresi vardÕr. Türbenin yukarÕsÕnda, önce bir koni
bulundu÷una úüphe yoktur. Fakat bu yÕkÕlmÕú olup, úimdi yalnÕz içindeki kubbenin
harçlÕ taú duvarÕ görülür (Resim 13).

SÕrçalÕ Kümbed denilmesinin nedenini anlayamadÕk. SÕrçadan amaç çini
oldu÷undan, belki eskiden türbenin içi çinilerle iúlenmiúti. Fakat, úimdi bundan iz
kalmadÕ÷Õ gibi, türbenin içi de yÕkÕk bir durumdadÕr. KapÕnÕn üzerinde kitabeye ait
olan yerde, bulunan mermer levhada yazÕ olmadÕ÷Õndan burasÕ, kimin türbesi oldu÷u
257
bilinmiyor. YapÕ usulüne bakÕlÕrsa, Selçuklu devri binalarÕndan olmasÕ gerekir .

XVIII
Selçuklu Devrinden Ali Cafer Türbesi, (Kitabesiz): SÕrçalÕ Kümbed’in
bulundu÷u mezarlÕ÷Õn içinde olup, iki metre kadar yüksek bir kâide üzerinde
sekizgen ve yukarÕsÕnda, yine sekizgen bir külahÕ bulunan türbedir. Gâyet sade, fakat
sa÷lam bir yapÕdÕr. Pencereleriyle kapÕsÕnÕn kÕyÕlarÕ geometrik iúlemelerle
süslenmiútir. Sekizgenin yukarÕ bölümünde, Bakara Sûresi’nden «Amene’r-
Resûlü»Âyet-i Kerimesi yazÕlmÕútÕr (Resim 14). KapÕ tarafÕna sonra bir küçük bina
259
258
eklenmiútir. Türbenin içi yÕkÕktÕr . Kitabesi yoktur .

255 Aúa÷Õ yukarÕ bu görüúe, A. Gabriel, kÕyas yoluyla 1276 yÕlÕnÕ (Kayseri Türk AnÕtlarÕ, s. 87-88), ve
Suut Kemal Yetkin, 1279 tarihini (øslâm SanatÕ Tarihi, Ankara 1954, s. 141) vermekle katÕlmaktadÕrlar.
Karama÷ralÕ ikilisine göre EratnalÕ Devri’n ait gösterilen bu kümbedin tarihi XIV. yüzyÕl (1327-1381)
içinde bir tarih olmalÕdÕr. Halil Edhem’in “Kayseri’de bunun (ùah Cihan Hatun) Sultan Alâeddin’in kÕzÕ
oldu÷una dair belgeye dayanmayan bir söylenti duyduk” ifadesiyle yukarÕdaki ifadeleri birleútirdi÷imizde
babasÕnÕn Sultan Alâeddin Eratna olabilece÷i düúünülebilir? (K.G.).
256 AdÕ geçen kümbed, bugün Endüstri Meslek lisesi bahçesinde aslÕna uygun bir úekilde onarÕlmÕú,
XIII. yüzyÕl Selçuklu eserlerindendir (K.G.).
257 SÕrçalÕ Kümbed ile aúa÷Õdaki XIX nolu Köúk Medrese’nin bazÕ resimleri ve kÕsa tanÕmlarÕ
Grothe’nin Anadolu’ya ait olan eserinde de yer alÕr. (c. 1, s. 214).
258 AdÕ geçen türbe bugün, KÕlÕçarslan Mahallesi’nde Ali Cafer Soka÷Õ’nda aslÕna uygun bir úekilde
onarÕlmÕú olup EratnalÕ Devri’ne aittir. Eratna’nÕn babasÕnÕn türbesidir. K. Göde, EratnalÕlar, s. 152, not
90. (K.G.)