Page 154 - kappadokia_kralligi

HALİT ERKİLETLİOĞLU / KAPPADOKİA KRALLIĞI VE ROMA-BİZANS DÖNEMİ

Roma generali Sulla, Anadolu’da tanrıça Bellona kültünü benimseyerek
ona şükranlarını sunmak için onun adına Roma’da bir tapınak yapılma-
sına nezaret etmişti. Bellona’nın onuruna dinî ayinleri uygulamaları için
Anadolu’dan rahip ve rahibeler getirtti. Siyahlar giyinmiş bu kutsal kişiler,
ayinlerde tanrıçanın ilhamı olarak elbiselerini parçalarlar, iki başlı baltalarla
bedenlerinde derin yaralar açarlar ve kendi kanlarını etraftaki izleyicilerin
üzerine sıçratır ve sürerlerdi.

Komana tapınak devleti, Hellenistik Dönem’de sahip olduğu yarı özerk
statüyü Roma Dönemi’nde de sürdürmüş olduğu düşünülebilir. Romalılar,
Ma’yı Bellona ve daha sonra Virtus ile bağdaştırmış, özellikle de kültün
egzotik özelliklerini (trans hali, kehanet vb.) çekici bulmuşlardır.
Karadeniz Bölgesi’nin iç kesimlerinde, günümüz Tokat sınırları içerisinde,
Hellenistik Dönem’de faaliyet gösteren iki adet tapınak devletinden daha
büyük olanı, Pontus Komanası, Ana Tanrıça Ma’ya ithafen yapılmış, Kap-
padokia tipi bir mabetti. Komana Tapınak Devletleri aynı zamanda polis
(şehir) statüsünde bulunmakta ve yıl boyunca çevreden gelen ziyaretçiler
tarafından bir ticaret merkezi olarak da kullanılmakta idi. Pontus Krallığı
çöktükten ve VI. Mitradates kaçtıktan sonra Komana Tapınak Devleti
bir prenslik haline gelmiş ve buranın yönetimi Pompey tarafından MÖ I.
yüzyılın ortalarında Archelaus’a devredilmiştir. Archelaus, MÖ 47 yılında
Caesar tarafından görevden alındıktan sonra oğlu bu göreve getirilmiştir.
Kappadokia kökenli, Bitinyalı Lykomedes Archelaus’un oğlundan prensliği
devralmış, Augustus tarafından göreve getirilen Medeius, Cleon, Dyteutus
sırayla Komana’da görev yapmıştır. Dyteutus’un ölümü ile Komana Pontus
Galaticus Bölgesi’ne dâhil edilmiştir. Bu zamana kadar rahipler önemli
ölçüde güçlerini yitirmiş ancak tapınak işlevine devam etmiştir. Tiberius
Dönemi’nde (MS 582-602) kent imparatorluk alanına katılmıştır. Bölge
Pontus Kralları Dönemi ile İmparator Tiberius idaresini kapsayan dönem
arasında, bir süre de ager publicus (devlet arazisi) statüsünde bulunmuştur.

Yerli ana tanrıça Ma, Kappadokia Panteonu’nda ilk sırayı alır. Bu bereket
tanrıçasının bir görevi de ormanlardaki vahşi hayvanların sahibi olmasıdır.
Bu sebeple avcılar ona dişi geyik kurban ederler ki bu kutsal sahne ilk dönem
Kappadokia sikkelerine de yansımıştır.

154