Page 56 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ HAL / 47 [1007]

kaynatılması gerekir. İplikler boyandık-
tan sonra havuzdan çıkarılarak soğuma-
ya bırakılır. Sirke katılan soğuk suyun içi-
ne iplikler batırılır. Boyama işlemi bitmiş
olan iplikler sıkma makinesinde sıkılır ve
demir çubuklara takılarak kurutulur. Yün
iplerin boyanmasında mordan maddesi
olarak çok kullanılan şap, ipek ipliklerin
boyanmasında kullanılmaz.
Kayseri İpek Halıları: İpek halıcılığı,
halı sanatının en zor dallarından biridir.
Tabii ipek (böcek ipeği) kullanılarak el ile
dokunan halılara “ipek halı” denilmekte-
dir. Günümüzde ipek halılar mutlaka el
dokuması olarak yapılır, makine doku-
ması ipek halı yoktur. Bursa, geçmişte
olduğu gibi, günümüzde de Türkiye’deki
ipek üreticiliğinin merkezidir. Burada el- İpek halının tezgâhta dokunuşu (Z. Şahin)
de edilen kalite, dünya standartları ara- 1970’lerde yaygın hale gelmiştir. İpek
sında en iyilerinden biri olarak kabul e- halı dokumacılığında Türkiye’nin genel
dilmektedir. İlginçtir ki ipeğin üretildiği anlamda elde ettiği başarı, halıların yurt
Bursa’da halı dokumacılığına yönelim dışında büyük talep görmesi ve üretimin
olmamış, ama buradan gönderilen ipek- de artmasını sağlamıştır; birçok firma ta-
lerle, Türkiye’nin iki merkezinde dünya- rafından ipek halı dokumacılığı talep gör-
ca ünlü saf ipek halılar üretilmiştir. Bu
merkezlerden biri, XIX. yüzyılda Osman- müştür. İpek halı, bilhassa 1980 ve
1990’lı yıllarda, Kayseri ve çevresinde
lı padişahlarının denetimi altında çalıştı- çok miktarda üretilmiştir. Bu halılar bü-
rılan tezgâhlarla donatılmış İstanbul’a 80
km uzaklıktaki Hereke; öteki de Anado- yük ölçüde, halı esnafı veya tüccarı tara-
lu’nun bağrında yer alan, yüzlerce yıldır fından dokutulmuştur. Esnaf veya tüccar
her türlü malzeme kendine ait olmak ü-
birbirinden güzel halıların dokunduğu,
Doğu ile Batı arasında ticari bir kavşak zere halıyı dokuturak dokuyucuya işçilik
oluşturan Kayseri’dir.
Hereke, ipek halı dokumacılığında haklı
olarak Türkiye’de ve dünyada güzel bir
isim yapmış, hatta dünyaca bilinen “He-
reke” desenine imza atmıştır. Bu desenin
karakteristik özelliği, mihraplı ve mihrap
etrafını saran Arap harfleri kullanılarak
yazılan çeşitli yazılar şeklinde olmasıdır.
Hereke dışında; İzmit yöresindeki çeşitli
ilçelerde, Tekirdağ, Bursa, Konya, Kayse-
ri gibi illerimizin birçok ilçe ve köyünde,
ayrıca doğu ve güneydoğuda bazı il ve il-
çelerimizde de ipek halı dokunmaktadır.
İstatistik bilgiler tam olarak elde edilme-
miş olsa da, Türkiye’de metre kare değe-
rine göre baktığımızda, ipek halı en fazla
Kayseri ve çevresinde dokunmaktadır. İ-
pek halının bu bölgede tanınıp benim-
senmesi, 1960’lı yıllarda başlayıp İpek iplik boyama atölyesi (Z. Şahin)