Page 58 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ HAL / 49 [1009]

dem adı verilen stilize hançer motifleriyle
süslüdür.
Tamamen tek renkli veya değişik renkler-
de resmedilmiş dört yapraklı yoncalar-
dan meydana gelen kompozisyona “Yon-
calı” denir. Yonca, uğur sembolü olarak
kabul edilmiştir.
Özellikle yabancıların rağbet ettikleri de-
senlere “Yedi Dağın Çiçeği”, “Bin Bir
Çiçek” ve “Çeşm-i Bülbül” gibi desenleri
örnek verebiliriz. Bunların yanında “Top-
kapı”, “Kumkapı” ve “Hereke” adı veri-
len desenler de istenmektedir.
İpek halılarda kompozisyonların adlan-
dırılmasında, deseni oluşturan kişinin
desene verdiği isim veya çevredeki insan-
ların desenlere yakıştırdığı isimlerden Yedi Dağın Çiçeği desenli ipek halı (Z. Şahin)
yararlanılmaktadır. “Empirme” (ince çi-
çek), “Kır Çiçekleri”, “Selvi Ağaçlı”, Bunun yanında 80x80, 100x100 kalite
“Karpuzlu”, “Paftalı”, “Saflı”, “Göbekli” halılar da dokunmaktadır. Bazı firmalar-
gibi. Kayseri ipek halılarında kullanılan ca çok çeşitli inceliklerde; belki de dünya
motifler, Selçuklu dönemindeki taş işle- rekoruna imza atabilecek inceliklerde
meciliğinde kullanılan motiflere benze- halılar üretilmektedir.
mektedir. Ayrıca Kayseri ipek halılarında Kayseri ipek halıcılığında tercih edilen
kullanılan motiflerin İran’dan geldiği, ha- büyüklükler, genel halı standardına uy-
lı esnafınca söylenmektedir. Dokunan gun olan ölçülerdir; ama değişik boyut-
halıların saçakları eskiden serbest bırakı- larda da dokunabilmektedir. Kayseri’nin
lırken, günümüzde bu durum değişerek ipek halıları boyutlarına göre farklı isim-
baklava dilimi şeklinde örülmeye başlan- lerle anılır. Küçük bir tabloyu andıran,
2
mıştır. genellikle duvara asılan 25 cm ebadın-
Son yıllarda Çin, İran ve bazı Uzakdoğu daki halılara “mendil”, 50 cm ebadında-
2
ülkelerinde daha ucuza üretilen ipek ha- ki halılara “yastık”; 90x1,40 cm. boyutla-
lıları, Kayseri ipek halılarının satışını o- rında olanlara “çeyrek”; 1,20x1,90 cm
lumsuz etkilemesinden ötürü, Kayseri i- boyutlarında olanlara “seccade”;
pek halıları artık sipariş üzerine dokun- 1,50x2,40 cm boyutlarında olanlara da
maya başlamıştır. Bu yüzden artık Kayse- “karyola” adı verilmektedir. 2x3 m boyut-
ri’deki ipek halıların desenleri çok fazla larında olan salon halılarına “kelle”, bun-
çeşitlilik göstermektedir. Mesela günlük lardan daha büyük halılara ise “taban”
hayatı anlatan resimler, ressamların tab- denir.
loları, Hz. İsa’nın resimleri vb. dokutul- Yurt içinde maliyetlerin, her sanayi da-
maktadır. Kayseri ipek halılarındaki de- lında olduğu gibi halıcılık sektöründe de
senlerde belirli bordür ve sedef sayısı da aşırı artış göstermesinden dolayı birçok
yoktur. İpek halılarda, Kayseri’de kulla- halıcı esnafı bu işi devam ettirmekten
nılan renk sayısı ortalama 8-12 civarında- vazgeçmiştir. Maliyet artışına paralel
dır. Ancak bazı firmaların dokuttukları i- olarak satış fiyatları da artmış olsaydı,
pek halılarda ise 32 renge kadar çıktığı halıcılık devam edebilirdi. Ancak Çin’den
görülmektedir. İpek halıya yurt içinden getirilen ipek halılar Kayseri’de üretilen
de talep gelmeye başladığından, zamana halılardan çok daha ucuza satılmaktadır.
uyan renk ve desenler de kullanılmakta- Bu durumda ipek halılar yurt dışından
dır. İpek halı dokumasında, Kayseri’de çok düşük fiyatlarla getirilmeye devam
en çok 60x60 kalite tercih edilmektedir. ettiği sürece, Kayseri’de ipek halıların ü-