Page 53 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 3

[1004] 44 / HAL KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

kandil, şamdan gibi motiflere yer verilir.
Yörede desenin ilk başladığı, sedef ve
bordür arasındaki geçişlerde kullanılan
dar kısımlara “cikcik”, sedeflere “kirtik
veya dar kenar”, bordürlere ise “eni ke-
nar (enli kenar)” denilir.
Kalite: 100x100, 80x80, 70x70, 60x60
ipek; 40x40 yün ve floş; 50x50 ince yün
dokumalar için bilinen kalitelerdir.
Ebat Özellikleri: Hacılar yöresinde
standart ebatlar söz konusu değildir. Her
ebatta halı dokunabilir. Telefon altı
(40x60), yastık (60x100), seccade
Bünyan minder halısı (B. Akbaş) (120x185), çeyrek (90x135), karyola
(150x230), yolluk (100x200), (200x300)
mez. Yörede, saçaklar örülmeyerek ser- (boy uzunlukları istenilen uzunlukta ya-
best bırakılır. Kırkım işlemi ise dokuyu- pılabilir), arşın çeyrek (90x135), kelle
cular tarafından yapılır. Halı hazır hale (200x300), taban (250x350) türünde
geldiğinde, dokutturan esnafa teslim edi- halılar dokunmuştur.
lerek esnaftan bahşiş alınır. Esnaftan Hacılar ilçesinde 1980’li yıllara kadar
bahşiş alınması yöreye özgü bir durum- hemen hemen her evde halı tezgâhı bu-
dur. lunmakta idi. Yöre halkı, çocuklarına iş-
Hacılar Yöresinde Dokunan Halılarda yeri açmak için gerekli olan sermayeyi
Ana Renkler: Ana renk olarak kırmızı, halı dokuyup satarak elde ettiklerini her
mavi, lacivert, beyaz, krem; ara renklerde fırsatta dile getirmektedir. Ailelerin eko-
ise sarı, yeşil, açık ve koyu pembe tercih nomik durumunun iyileşmesi, teknoloji-
edilmektedir. Siyah renk genellikle zemin nin ilerlemesi ile makine halılarının daha
rengi olarak kullanılmaz. Siyah ve kahve- seri ve ucuza elde edilmesi, el halılarının
rengi renkler konturlarda tercih edilir. maliyetinin yükselmesi ve pazar payının
Motif ve Desen Özellikleri: Hacılar il- düşmesi, ilçede halı dokumacılığının ge-
çesinde halı desenlerine “model” denir. rilemesine neden olmuştur. Bu durum,
Halı dokurken kaliteyi doğru oturtmak son yıllarda halı esnafının dokuyucu bul-
amacıyla desenleri özel kalemle yapılan makta zorlanmasına kadar varmıştır. Ha-
işaretlemeye “bel çalma” denir. İlçede, cılar yöresi dokuma kültürü aynı şekilde
hayvan figürlü desenlerden çok bitkisel
desenler dokunmuştur. Hayvan figürleri
floş halılarda tercih edilmiştir. Yörede
dokunan halılar motif ve desen özellikle-
rine göre; “Göbekli”, “Hayat Ağacı”,
“Baftalı” (Pastalı), “Bin Bir Gece Masalı”,
“Yedi Dağın Çiçeği”, “Buhara” (Sandıklı)
gibi isimlerle bilinirler. Yörede çok çi-
çekli, çok renkli olan Hayat Ağacı deseni
daha fazla dokunmaktadır. Hayat Ağacı
desenine “kuşlu-dallı veya parçalı-dallı”
denilmektedir. Yöre halkı tarafından çi-
zilip isimlendirilen desenler de dokun-
maktadır.
İlçede çok az sayıda “Kayseri Safı” diye
tabir edilen 12 mihraplı halılar dokunmuş
olup, bu halılar sedirlerde kullanılmıştır.
Namazlık denilen dokumalarda; mihrap, Hacılar halısı (Z. Şahin)