Page 112 - Kayseri İmari Ve Mekansal Gelişimi

112 Dördüncü Bölüm

KENT PLANLAMASININ VAZGEÇİLMEZ BİR PARÇASI;

Kayseri’de Ulaşım Planlaması
Şehirlerin planlanması genel manada yakın zamana kadar arazi kullanım-
larının planlandığı imar planları olarak algılanmış ve bir kentin imar planlarının
yapılması o kentin genel olarak planlamasının tamamlandığı anlamında kabul
görmüştür. Oysa ki; şehir planlama disiplini, arazi kullanım planlaması ve ulaşım
planlaması alt dallarından oluşan bir bilim dalıdır.

Arazi kullanım planlaması, kentsel ve kırsal toplulukların fiziksel, ekonomik
ve sosyal verimliliğini, sağlığını ve refahını temin etmek amacıyla arazinin, bi-
limsel, estetik ve düzenli olarak ihtiyaç duyulan fonksiyonlar ve donatılar (tica-
ret, sağlık, eğitim, rekreasyon, v.s.) için tahsis edilmesi faaliyetidir.
Ulaşım planlaması ise, yukarıda bahsedilen temel amaçlar doğrultusunda,
farklı fonksiyonlar yüklenmiş (ticaret, sağlık, konut, eğitim, v.s.) kentsel ve kırsal
arazi parçaları arasında etkin, verimli ve doğru ulaşım bağlantılarının oluşturul-
ması ve planlanması anlamına gelir.

Arazi kullanım planlama çalışmaları ile ulaşım planlama çalışmaları ortak ve
eş zamanlı olarak yürütüldüğü takdirde sağlıklı bir kent planının ortaya çıkması
söz konusu olabilir.
Ulaşım ihtiyacı en az iki nokta arasındaki etkileşim sonucu ortaya çıkar. Ör-
neğin, konut alanları ile çalışma alanları arasındaki, konaklama-çalışma etkileşi-
mi veya konut alanları ile eğitim alanları arasındaki konaklama-eğitim etkileşimi
bir ulaşım talebini ortaya çıkarır. Bu bağlamda ulaşım kendi kendine ortaya çı-
kan, üreyen bir olgu değildir. Kentsel arazi parçalarının etkileşiminin sonucudur.

Ulaşım planlamasının amacı, geniş tanımı ile gelişen kentlerin ve kentler ara-
sında yaşayanların ulaşım gereksinimini, ekonomik, hızlı, konforlu ve emniyetli
olarak temin etmek, bunun yöntemlerini araştırmaktır. Bununla birlikte, kentte
ve kentler arasında insan, araç ve eşyanın hızlı, konforlu, ekonomik, emniyetli,
çevre problemi yaratmadan, maliyeti en aza indirilerek, en az düzeyde gürültü ile
dışa bağımlılığı azaltılmış olarak ve taşıma kolaylığı sağlayacak şekilde temin
edilmesini sağlamaktır.
Dün bu kavramların ifade ettiği manalar bugün çok farklı noktalara gelmiştir
ve gelecekte de çok daha önem kazanmaya devam edeceği anlaşılmaktadır.
Çünkü kentlerin nüfusları hızlı bir şekilde artmaya devam etmekte, insanla-
rın refah ve kültür seviyeleri ile birlikte ihtiyaçları yükselmekte, toplumun refah
düzeyine bağlı olarak bireysel araç kullanımı ve kentleşme oranına bağlı olarak
da ticaret ve alışveriş merkezleri yaygınlaşmaktadır.