Page 244 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ ERM / 235 [715]

için. Yazın bu ağaçlar meyve verir. Şimdi
kayısılar vardır. Orada ağacın altında o-
turmak, bir dalı ağır ağır kendime eğmek
istiyorum. Sonra da tak! Ufak yumuşak
meyveyi koparırım. Kolayca kopar. Çün-
kü kopartılmaya hazırdır. Buradaki gibi
değil. Buradaki güzel görünür, tadı yok!
Bu Türk ile oturacağım, bu ihtiyar adam-
la. Ben de ihtiyar bir adamım. İkimiz otu-
rup birlikte meyve yiyeceğiz ve huzur
içinde olacağız. Son isteğim bu...”
Yine baba Kazan Anadolu’ya nasıl gide-
ceğini anlatırken de: “Beni uçağa bindir.
Ondan sonrası için meraklanma. İnsan-
lar bana bakarlar. Sen söylentilere aldır-
ma, Türkler çok iyi insanlar. Komşu gibi, Ermeni çetesi (G. Alan Arşivi)
beni adamın bahçesine götürürler. Dün-
yada tek isteğim bu. Beş dakika…” kurma girişimlerinde bulunan Ermeniler,
Ancak devletin zayıflamasıyla birlikte kısa süre içinde teşkilatlanmış ve 1887 yı-
XIX. yüzyıldan itibaren iki toplum sö- lında Hınçak Cemiyeti’ni kurmuşlardır.
mürgeci devletlerin kışkırtmalarının kur- En büyük amaçları; konsoloslar, misyo-
banı olmuş, azınlıklar arasında başlayan nerler, kiliseler vb. yollarla bu durumu
ayrılma girişimlerinin Ermenilere de sıç- Avrupa kamuoyuna taşımak, gazetelerde
raması üzerine bir kısım Ermeni, Os- haberler çıkmasını ve böylece büyük dev-
manlı Devleti’ne karşı isyan girişimlerin- letlerin Osmanlı Devleti’ne baskı yapma-
de bulunmaktan geri kalmamışlardır. sını sağlamak amacıyla Anadolu’da bulu-
Osmanlıya karşı isyan eden Ermenilere nan Ermenileri silahlandırarak seçilen
karşı devletin bastırma girişimleri iki top- bölgelerde karışıklıklar çıkarmak şeklin-
lum arasındaki ilişkilerin bozulmasına de belirlenmiştir. Karışıklıklar çıkarılan
neden olmuştur. Bozulan ilişkiler yüzün- bölgelerden biri de Kayseri olmuştur.
den birçok Ermeni başka ülkelere göç et- Çünkü bu tarihlerde Anadolu’da, Erme-
miştir. Bir kısım Ermeni de 1915 Tehcir nilerin yoğun olarak yaşadığı bölgeler
Kanunu çerçevesinde yine Osmanlı top- arasında Kayseri de yer almıştır. 1890 yı-
rakları olan başka bölgelere göç etmek lında toplam nüfusu 210.732 olan Kayse-
zorunda kalmıştır. ri sancağında, 136.590 Müslüman ve
Ermeniler, özellikle İngiliz ve Rusların 25.449 Ortodoks Rum’a karşılık 45.318
kışkırtmasıyla 1877–1878 Osmanlı-Rus Gregoryan, 1800 Protestan, 1575 Katolik
Savaşı’ndan sonra düzenlenen Berlin olmak üzere toplam 48.693 Ermeni nü-
Kongresi’ne katılmışlar ve Osmanlı Dev- fusa sahip olduğu tespit edilmiştir.
leti’nin kendileri için reformlar yapması- İsyanlar
nı istemişlerdir. Neticede antlaşmanın 8 Aralık 1882 tarihindeki “Anavatan Mü-
61. maddesine kendileri lehine bir hü- dafileri Olayı”, Mayıs 1889’da meydana
küm koydurmayı başarmışlardır. Os- gelen Armenekan çeteleriyle çatışma ve
manlı devlet adamları bu hükmün, Erme- Ağustos 1889’da çıkan Musa Bey Olayı
nileri bağımsız bir devlet olmaya doğru bir tarafa bırakılırsa, bilinen ilk isyandır.
götüreceğini bildikleri için reformları 1890 yılında Erzurum’da çıkarılmasının
gerçekleştirme yönünde isteksiz davran- ardından faaliyetlerini artıran Hınçak
mışlardır. Bu durum Ermenileri, bağım- Cemiyeti’ne mensup Ermeniler, Anado-
sız bir Ermenistan kurmanın ancak silah- lu’nun iç bölgelerinde olay çıkarmak için
la mümkün olacağına inandırmaya baş- en uygun bölgenin Kayseri, Develi* (Eve-
lamış ve bu amaçla ihtilal cemiyetleri rek), Yozgat, Merzifon, Çorum olduğuna