Page 346 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ GEL / 337 [817]

bırakırlar ve taşı fırlattıktan sonra boşta lır. Oyun esnasında asla bağırılmaz. Zira
duran ceketin diğer kolunu başlarına nal seslerini dinlemek seyircilere büyük
doğru kaldırarak bu giysilerini kalkan zevk verir. Bazı usta ciritçiler, ciridini
olarak kullanırlardı. Oyun esnasında ra- yere vurur, durmadan rakibinin üzerine
kipler birbirlerine yaklaştıkları zaman da fırlatırlar. Bundan dolayı cirit herhangi
karşısındakinin yara almaması için “dik- bir ağaçtan olmaz. Özel olarak kurutul-
katli ol” diye bağırarak onu ikaz ederler- muş meşe dalından yapılır. Cirit meyda-
di. Ancak buna rağmen yaralananlar, nında ölen kişi, ailesine büyük bir şeref
kolu-bacağı kırılanlar, kafası yarılanlar verir. Ölümden dolayı asla kan davası
hatta ölenler bile olurdu. Taş dövüşü so- güdülmez.
nunda yenen mahalle, ödül olarak yeni- Yumruk Oyunu: Yetişkinlerin davul-zurna
len mahallenin fırınlarını basarak yağma eşliğinde oynadığı, yiğitlik ve dayanıklılık
ederlerdi. Taş dövüşünde rakipler birbir- taslanan düğün, eğlence ve bayramlarda
lerine asla husumet beslemezlerdi. Taş oynanan bir oyundur. Bu oyun, Yahyalı
dövüşü bittikten sonra kol kola girip ge- ilçesinde, “Yumruk”; Pınarbaşı, Sarız ve
zerler, yaptıklarını birbirlerine anlatırlar Tomarza ilçelerinde, “Zuk” ya da “Zum
ve bununla öğünürlerdi. Taş dövüşünde zuk”; Develi ilçesinde ise “Süsün (Bo-
yaralananlar, anne babalarının korkula- yun)” adları ile anılır. Geniş bir alanda
rından eve gidemezler komşularının evi- oynanan bu oyunda, kendisine güvenen
ne sığınıp orada tedavi olurlardı. Özellik- kişi, davul-zurna eşliğinde sekerek ortaya
le baş yaralanmaları yaranın, gaz yağı ile çıkar. Ayaklarını açarak başını hafifçe
temizlenip ağızda çiğnenen ekmeğin ya- öne eğer. Sağ elini boynuna, sol elini de
raya sarılmasıyla tedavi edilirdi. Son za- avuç içi dışarıya dönük olacak şekilde
manlarda kavgalarda, taşın yanı sıra kuş beline koyar ve dik bir vaziyette durur.
lastiği, sopa hatta silah ve bıçak kullanıl- (Bazı kişiler, sol ellerini karınlarına koy-
ması neticesinde ölenler olmuştur. Bu makta veya her iki eliyle omuzlarını tut-
nedenle de çok tehlikeli olan ve yaralan- maktadırlar). Oyuncu bu şekilde karşısı-
malara hatta ölümlere neden olan bu na çıkacak rakibi bekler. Etrafta oyunu
oyunun yasaklanması için vilayet maka- seyretmekte olanlardan birisi: “Hayda..!”
mınca 21 Mart 1940 tarihinde zabıta teş- diye nara atarak ve sağ elinin yumruğunu
kilatına emir verilmiştir. Yakalanan ço- sıkarak ortaya çıkar. Oynaya oynaya or-
cukların velilerinin para cezasına çarptı- tada dikilmekte olan oyuncunun yanına
rılması kararlaştırılmıştır. Ancak bütün gider ve sıkılı olan yumruğu başının yu-
tedbir ve yasaklara rağmen bu oyun, karısında olarak oyuncunun etrafında
1950’li yıllara kadar yaygın bir şekilde döner. Oyuncuya vuracakmış gibi hare-
oynanmıştır. ketler yapar. “Sıkı dur!”, “Sık dişini!”,
Cirit: Oyun için yüz metre uzunluğunda “Haydi yallah!”, “Allah Allah!” gibi sözler
bir alan yeterlidir. İki takım oluşturulur. söyledikten sonra ya sırtına ya da kolla-
Bu takımlardan birinden bir süvari çıkar. rından birinin pazusuna sert bir yumruk
20–30 metre kadar ağır ağır ilerler. Son- vurarak onu yerinden oynatır ve o oyun-
ra hızla karşı takımdan gözüne kestirdiği cunun yerini alarak, bu kez kendisi raki-
bir biniciye ciridini atar ve dönüp kaç- bini beklemeye başlar. Bu yumruk vur-
maya başlar. Cirit elden çıkar çıkmaz malar bazen öyle aşırıya gider ki oyunu
karşı takımdan bir atlı da, kaçanın peşine seyretmekte olan seyirciler ve oyunu oy-
düşer ve yarı çizgiye varmadan onu vur- nayan oyuncular bazen ikiye bölünürler.
maya çalışır. Eğer vurmayı başarırsa pu- Ancak oyunda hiçbir zaman kavga çık-
an alır. Kaçan, vurulmamak için atın üs- maz. Oyun esnasında oyuncunun yanlış
tüne yatar ya da karnına sarkar. Rakibi yerlere vurması bazen ölümlere bile yol
tarafından atılan ciridi havada yakalayan açabilmektedir. Bu nedenle yumruk ata-
biniciler büyük alkış alır. Oyunda, at’a cak oyuncunun çok dikkatli olması ve
asla değnek vurulmaz. Bu acemilik sayı- başa, karna, bele ve belden aşağı kısma