Page 187 - kayseride_ticaret_ve_sanayi

Kayseri’de Ticaret ve Sanayi
Türkiye’de sanayileşme hareketini başlatan, devlet tarafından yapılmış ilk ama çok
önemli bir tesis olan Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası, yapıldığı dönem ve konumu
itibariyle, büyük bir devrimin eseri. Yapılış amacı, ekonomik ve sosyal işlevi, Türkiye
Cumhuriyeti’nin uluslaşma çabalarıyla doğrudan ilgili. Bundan dolayı tesis, sadece
Kayseri merkezli değil, o dönemde oluşturulmaya çalışılan “modern” Türkiye hakkında
genel bir değerlendirme olanağı sağlıyor.

Tesis, sadece bir sanayi yapısı değil, ardında “modernleşme” hareketinin tetiklendiği
kentsel ölçekte bir düzenleme olarak değerlendirilmeli. Bir de, son yıllarda ortaya çıkan,
“kaslı çıplak”, “çarkı” çeviren, belli ki, Sovyet yapımı ve Sovyet ideolojisini simgeler nite-
likte yapılan bir “heykel” vardı, Fabrika bakım atölyesinde. Heykeldeki figür de Atatürk’e
çok benziyor. Muhtemelen, o… Umarım, bu heykeli, Abdullah Gül Üniversitesi, korur.
Aksi, bir vandalizm örneğidir. Korumakta zorunda, çünkü böyle bir objenin varlığı,
bizim de katkımız ile, üniversite yetkililerinin bilgisine ulaştı.
Ayrıca; Kayseri-Avanos (Hirfanlı) elektrik iletim hattı (154 kV) devreye girene yani
1960’lı yılların başına kadar, Fabrika santralindan Kayseri’ye (merkez) elektrik verilirdi.
Bağlantı yeri de şimdi Fatih Mahallesi eski açık semt pazarının şimdi yerine İlkokul
yapılan ilkokulun güney tarafında üretim yapan “Maraşlının bakır haddehanesi (Rama-
zanoğlu)”nin bulunduğu yerdeki kafesli elektrik direği idi.
Pamuk anılan kitabında;“…Zaman içerisinde fabrikaların (Sümerbankların k.d.)
sayısı arttı. 1980’lerde devletçilikten ve ithal ikamesi stratejisinden vazgeçilmesinden
sonra, Sümerbank’ın da özelleştirilmesine karar verildi.” diyor.
1999’da işletmenin kapısına kilit vurulunca, arazisi kabaca üçe ayrıldı ve bunlar;
Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun (17.09.1999,12.10.1999) kararıyla aralarında Erciyes
Üniversitesi (bilahare Abdullah Gül Üniversitesi, AGÜ), İl Özel İdaresi, Emniyet Müdür-
lüğü, Maliye Bakanlığı gibi kamu kurum ve kuruluşlarına taksim edildi. Daha sonra,
önemli bir bölümü Kayseri Büyükşehir Belediyesi’ne geçti. Sümer kavaklığı denilen
bölge de dâhil, Büyükşehir, kendisine ayrılan kısmı, “parselleyip” sattı. Fabrika binaları
ve müştemilatı koruma altına alındı ve AGÜ uhdesine verildi. Fabrikanın son müdürü
de Elk. Y. Müh. Ömer Altınay idi.
Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası (Pamuklu Sanayi Müessesesi), Hava İkmal gibi,
Kayseri’nin ve ülkenin, iktisadi hayatının yanı sıra sosyal hayatına; “Sümer Sahası”,
sportif etkinlikleri, Sümerspor’u, tenis kortu, havuzu, düğün salonu, sineması, “bisiklete
binen ve hulahop çeviren kızları”, halen karşılaştığımızda dostça hal hatır sorduğumuz
insanları, “ekonoması”, kentsel yerleşim anlayışı ile inanılmaz katkıda bulunmuştur.
Ortaokulu Sümer Ortaokulu’nda (1958-1961) okuduğumdan, bu bölgeyi, insanlarını ve
fabrikayı yakından tanıdım.

187