Page 91 - kayseride_ticaret_ve_sanayi

Kayseri’de Ticaret ve Sanayi
geceli-gündüzlü yola devam etmek şartıyla; lazım gelen soğuk ve ayazı yuta yuta, kuru
tahta üzerinde Kayseri’ye geldim. Şehirde gezerken Mutassarrıf-ı Sabık Muammer
Bey’in; Asar-ı himmet olarak tebdilat ve tekellümatından bir sima gördüm. Mezarlıktan
yol açılmış ne güzel. Şehre girmek için de yol hazırlanmış. Caddede lüx lambalarının
direklerini gördüm. Lambaları yoktu. Sebebini sordum; ‘Lambalar bozuldu, burada
tamiri mümkün olmadığından Belediye kaldırdı.’ dediler.

Kapalı çarşıyı gezdim. Kayseri’nin çarşıları hep kemerli ve güzeldir. Fakat bu kapalı
çarşının medhaline sonradan ilave edilen tahta örtülü kısımlar güzel değildi. Fırınlarda,
kasap ve manav dükkanlarında sürü sürü sinekler görülüyor. Bilhassa fırınlarda pişecek
ekmeklerin üzerine sığırcık sürüsü gibi sinekler çöküyor. Çarşılarını gezdikten sonra
Kale tarafına geldim. Bu kalenin etrafındaki derin hendekler; kirli, yeşil, pis su ile dolu.
Sıtma yuvası!”
“Kayseri’ye ticari amaçlı ilk otomobil 1910 yılında getirilmiş. Talaslı Mehmet Ağa ve
Yahyazade Kadir Ağa, Kayseri-Ereğli arasında işletmek üzere otomobil getirmek isterler.
Dönemin hükümetinden zor izin alarak İtalya’dan üç otomobil getirtirirler. Araçlar vapur
ile İstanbul’a oradan Ereğli’ye gelir. Ereğli’den üç günde Kayseri’ye gidebileceklerini
sanırlar. Bunun için telgraf da çekerler Kayseri’ye. Kayseri halkı büyük küçük, çoluk
çocuk yollara dökülür, merakla beklerler otomobilleri. Ancak bir hafta sonra, toz bulutları
içerisinde otomobillerden ikisi çıkagelir. Diğeri yolda kalır. Büyük kalabalık eşliğinde
Kayseri’yi gezerler. Talas’a birkaç sefer yaptıktan sonra, yollar elverişli olmadığından
tekrar Ereğli üzerinden İstanbul’a götürülür, orada satılır.”(Erkiletlioğlu, Halit). Yine
Erkiletlioğlu’ndan öğrendiğimize göre, Kayseri’de ilk sürücü ehliyetini 1929 yılında
Talaslı, “Gayretli” lakaplı Mehmet Ağa almış. Hayretttin oğlu Mehmet Akmehmetoğlu
şoförlüğü, Batum’da askerlik sırasında öğrenmiş.

Kayseri’de, ticari anlamda taksi işletmesi, Erciyes Taksi… Kale dibi Meydan tarafında
kuruldu. 1950’li yılların başında. Kurucusu da, soyadını anımsayamadı bilgi veren Fikret
Büyükkürkçü, Vali şöforu Mustafa Beyin kardeşi “Memiş” ve “Şöfor Aziz” imiş. Önce
üç taksi ile durağı kurmuşlar. Sonra beşe çıkmışlar. Çıkınca da “koçuya” yani düğün
alayına/seymen çıkmaya başlamışlar. 1950’de Celal Bayar Kayseri’ye geldiğinde konvoya
bu beş taksi iştirak etmiş. Bu durağın diğer ilkleri de şunlarmış: Halil Bayraktar, Salih
Berket, Mahmut Kılnamaz ve Muharrem Usta (Çöpbacak).

Mehmet Şahin tarafından hazırlanan ve merhum Arif Molu’nun hayat hikayesini
anlatan eserinde, oğlu hukuk doktoru Sait Bey; “…Babamlar züccaciye işi yaparken,
1922-1923 yıllarında arkadaşı Mehmet Karamancı ile beraber İstanbul’dan mal getirip
satmaya başlamışlar. O tarihte Kayseri’ye henüz demiryolu gelmediği için karayolu

91