Page 118 - Kültepe Kaniş

Prof. Dr. Cahit Günbattı | Kültepe - Kaniş
“Pazar dairesi” (bēt mahīrim), “pazar kapısı” (bāb mahīrim) ifadesinden de anlaşıldığı
üzere, herhalde alış veriş yapılan bir alana da sâhip bir yapı içerisinde bulunuyordu. Bir
metinde şunları okuyoruz:
“Kalkilia pazar dairesinin kontrol edilmiş 10 mina gümüşünü Nazi’ye verdi ve Nazi (buna) 10
mina gümüş ilâve etti. Toplam, …… 20 mina saflaştırılmış gümüşü İlī-bāni sana getirmektedir.” 41

rabi maşşartim
Yerel sarayların ülkede asayişin sağlanması; ticaretin güvenlik içinde sürdürülmesi
ve yapılan ticaretten âzamî ölçüde yarar sağlanması için gerekli tedbirleri aldıkları
görülmektedir. Buna yönelik işlerin yürütülmesi için, bugünkü polis veya jandarma
teşklilatı ile karşıltırabileceğimiz bir kolluk gücü oluşturulmuştu. maşşartum denilen
korumaların başında rabi maşşartim unvanı taşıyan kimse bulunuyordu.

Herhalde silah da taşıyan korumalar, yollarda uğrayacakları soygun girişimlerine
karşı kervanlara eşlik ediyorlardı. Asurlu tüccarların kaçakçılık yapmalarını önlemek
için gerekli denetimleri yapmak da bunların görevleri arasındaydı. Birkaç metinde
yolda denetimlerin sıkı olduğu belirtilerek, kaçakçılık yapmamaları için tüccarlar
uyarılmaktadır. 42

rabi abullātim
Şehirleri çevreleyen surlardaki büyük kapılar için kullanılan abullum “şehir kapısı”
kelimesinden oluşturulmuş rabi abullātim “şehir kapıları âmiri” şehir kapılarında
görevli memurların başı idi. Yukarıda tanıttığımız bir metinde, “3 kişi şehir kapıları âmi-
rinin emrindedir.” denilmektedir. Kapı görevlileri şehre girip çıkanları kontrol etmek
43
yanında, kapıdan içeri sokulan veya çıkarılan ticarî malların da denetimini yapmaktan
sorumlu idiler.

rabi lāsimim / lāsimē
“Koşucu, haberci, kurye” anlamlarındaki lāsimum kelimesinden teşkil edilmiş rabi
lāsimim “haberciler şefi” olarak açıklanmıştır. Akad kralı Sargon askerî başarılarını

41 RA 59, 32: 10 ma-na KÚ.BABBAR a-mu-ra-am ša É ma-hi-ri-im Kál-ki-li-a a-na Na-zi i-dí-in-ma 9
6
8
7
ù Na-zi 10 ma-na KÚ.BABBAR ù-ra-dí-ma ŠUNİGİN 20 ma-na KÚ.BABBAR ṣa-ru-pá-am………
13
10
11
DİNGİR-ba-ni na-áš-a-kum
42 CCT 4, 18a: mì-ma lá tù-pá-za-ar ma-ṣa-ar-tum da-na “Hiçbir şeyi gizleme (kaçakçılık yapma), korumalar
17
16
güçlüdür.” ATHE 62: Pu-šu-ke-en6 É.GAL-lùm iṣ-ba-at-ma a-na ki-šé-er-ší-im i-dí ma-ṣa-ra-tum
33
31
32
da-na”Pũšu-kēn’i saray yakaladı ve hapse attı. Korumalar güçlüdür.”
43 Kt. g/t 42+z/t 11: ……. 3 qá-qá-da-tum ur-ki GAL a-bu-lá-tim (C. Günbattı 1987, s. 2-4)
8
7
118