Page 457 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

[1888] 448 / MİM KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

nan Büyük ve Küçük Camiler, bölgede binin giriş revağı sütunlarındaki zar tipi
tamamen veya kısmen kayaya oyularak başlıklar ve Pınarbaşı Barbaros İlkoku-
yapılmış nadir örnekler olarak bilinirler. lu*’ndaki sivri kemerli pencereler,
Aynı zamanda Kayserili bir devlet adamı Osmanlı neoklasiğinin taşraya uzantıları
olan Raşid Efendi’nin Cami-i Kebir’in olarak değerlendirilebilirken Germir
güneydoğu köşesine inşa ettirdiği 1796 Mektebi* revağında bulunan Sultan
tarihli kütüphane, biri tonoz diğeri kub- Reşad imzalı tuğra, nüfusunun büyük
beyle örtülü iki mekândan oluşurken çoğunluğu Rum ve Ermeni azınlıklardan
Reşit Akif Paşa’nın 1905 yılında Pınarba- oluşan bu küçük köyde sultanı ve dolayı-
şı’nda yaptırdığı kütüphane, sekizgen sıyla Osmanlıcılığı çağrıştırmasıyla döne-
planıyla daha çok bir mezar yapısı olarak min fikrî atmosferine de referans verir.
algılanır. Yine Abdülhamid Dönemi’nde rüşdiye,
XIX. yüzyılda özellikle II. Abdülhamid idadi gibi modern usullerde tedrisat yap-
Dönemi’nde (1876-1908) Kayseri’nin mayı hedefleyen okullar açılırken gele-
imarında önemli gelişmeler olmuştur. Bu neksel öğretim kurumu medreseler de
dönemden günümüze ulaşmış pek çok ihmal edilmemiştir. Örneğin o yıllarda
yapının kitabesinden veya belgelerden küçük bir köy olan Şıhlı’daki Hamidiye
anlaşıldığına göre muhtelif türde yapılar Medresesi* taş sütunlara atılmış yuvarlak
onun yardım ve himmetiyle inşa edilebil- kemerli revaklı geniş avlusu, 20’den fazla
miştir. İmparatorluğun yaşadığı sancılı öğrenci odası ve cephe ortasından yükse-
dönemde Kayseri’de azınlık ve misyo- len anıtsal taç kapısıyla mütevazı sayıl-
nerlerin kilise ve okul inşaatları artmıştır. mayacak ölçekte bir yapıdır.
Misyonerlerin özellikle propaganda Osmanlı Dönemi’nde inşa edilen Talas
amaçlı okul inşaatları engellenmeye çalı- Esma Hatun Türbesi*, Esma Hanım’ın
şılmış, Müslüman çocuklarının bu okul- ölümünden 25 sene sonra oğlu Ali Saib
lara gidebileceğinden büyük endişe Paşa* tarafından 1890’da yaptırılmış
duyulmuştur. Ermeni, Rum azınlığın sekizgen planlı, kubbeyle örtülü bir yapı
yoğun olduğu Germir, Tavlusun, Ağır- olmakla birlikte dönemin mimari üslu-
nas, Gesi gibi çevre yerleşimlerde mek- bundan çizgiler de taşımaktadır. Anıtsal
tep inşasına hız verilmiş, Kayseri İdadisi ölçekli Zeynelabidin Türbesi*, 1886 yılın-
de bu dönemde tamamlanabilmiştir. da inşa edilmiş olup üçgen alınlıklı cep-
Yapıların çoğu konutlarda gördüğümüz heleri, yüksek kasnaklı kademeli taş kub-
tarzda ortadaki sofaya açılan üç veya besiyle başkent ve yerel mimari üslubun
dört derslikten oluşmakta ve çoğunluğu bir sentezini sunmaktadır. Halkın inşa
iki katlıdır. Bunların içinde Ağırnas İtti- ettirmeye başladığı bu yapı, yardım talebi
hat ve Terakki Mektebi* örneğinde oldu- üzerine II. Abdülhamid tarafından
ğu gibi anıtsal denilebilecek ölçüde yapı- tamamlanmış ve onun himmeti kitabe ve
lanları vardır. Öte yandan yine bu yapı- tuğrayla vurgulanmıştır. Şehrin en önem-
lardan Ağırnas İttihat ve Terakki Mekte- li manevi kişiliklerinden biri olan Seyyid
Burhaneddin’in mezarı üzerine 1894
yılında II. Abdülhamid’in himmetiyle
inşa edilen türbe günümüzde haftanın
hemen her günü kalabalık misafirleri
olan bir ziyaretgâha dönüşmüştür.
Merkezî bir kubbeye açılan tonoz örtülü
üç eyvandan oluşan yapıda eyvanların
dış cephesi devrin modasına uygun
üçgen alınlıklı olarak düzenlenmiştir.
XIX. yüzyıl Kayseri mimarlığı içinde kili-
selerin ve yabancı misyoner okullarının
önemli bir yer tuttuğu bilinmektedir.
Gregoryen Ermeniler ve Ortodoks Rum-
Kayseri şehir merkezindeki Surp Astvadzadzin (Meryem Ana) Kilisesi -2015 lar bölgedeki önemli gayrimüslim azınlı-