Page 461 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

[1892] 452 / MİM KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

meyle inşa edilen hamamlar içinde den Sivas’a uzatılmıştır. 1927 yılında
Osmanlı Dönemi’nden örneklerin bazı- demiryoluna bağlı olarak istasyon binası,
ları geniş ve yüksek kubbeli soyunmalık lojmanlar ve tamirhaneler inşa edilmiş-
mekânlarıyla dikkat çekerler. Özellikle tir. Amerikan Fox şirketi tarafından inşa
sur içinde Cami-i Kebir ve ticaret bölge- edilen İstasyon binası* kesme taştan kâgir
sine yakın olarak 1542 yılında Kadı Bur- olarak yapılmıştır. Günümüzde de kulla-
haneddin Mahmud tarafından inşa ettiri- nılan ve bir kültür varlığı olarak tescil
len çifte hamamın erkekler bölümü edilen istasyon binası, doğu-batı doğrul-
soyunmalık mekânını örten kubbe tuda dikdörtgen bir plana sahiptir ve
önemli bir örnektir. İşlevine bağlı olarak güney ve kuzeyden girişleri olan bir bek-
yalın tutulan hamamlar içinde Hunat leme salonu ve salonun doğu ve batı
Hamamı*, kadınlar bölümünün soğukluk kanatlarına tasarlanmış odalardan olu-
mekânında 1969 yılı hafriyat çalışmaları şur. Bekleme salonu tek katlı olarak
esnasında bulunan Kubadabad tarzı sır tasarlanmışken yan kanatlar iki katlı ola-
altı teknikli çinilerle ayrıcalıklı bir yere rak düzenlenmiştir ve üst kat mekânları-
sahiptir. Erkekler bölümüne 1238 yılında nın lojman olarak planlanmış olduğu
eklendiği düşünülen kadınlar bölümün- belirtilir. Yan kanatların kat ayrımları
deki bu çiniler muhtemelen Kayseri Key- silmelerle olduğu kadar farklı pencere
kubadiye Sarayı* bezemelerinden artmış kurgusuyla da vurgulanmıştır. İki katlı
örnekler olmalıdır. olarak inşa edilen lojmanların plan bakı-
Kayseri’de XIX. yüzyıl mimarlığı içinde mından devrimlerin ruhuyla örtüşen çağ-
camiler, kiliseler, Müslim veya gayrimüs- daş hayatın gereklerine uygun tasarımlar
lim eğitim yapılarından ayrı olarak hükü- olduğu kabul edilir.
met konağı, askerlik dairesi, memleket Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Kayse-
hastanesi, kışla, hapishane ve hatta ri’de iki sanayi tesisinin inşa edildiği
güherçile* fabrikası gibi kamu ve sanayi bilinmektedir. 1926 yılında Alman Jun-
binalarının da inşa edildiği bilinmekte- kers şirketince Tayyare Fabrikası* kuru-
dir. Hemen hemen her kaza merkezine lurken, 1934-35 yılları arasında Sümer-
inşa edildiğini öğrendiğimiz hükümet bank Pamuklu Dokuma Fabrikası* inşa
konaklarından hiçbiri günümüze ulaş- edilmiştir. 6 Ekim 1926 yılında açılan
mamıştır. Develi Askerlik dairesi ve loj- Kayseri uçak fabrikası, çelik konstrüksi-
manı* II. Abdülhamid Dönemi’nde inşa yonlu 11 hangar ve etrafında memur ve
edilip günümüze ulaşmış, ortadaki kori- işçi lojmanlarından oluşur. Hangarların
dorun iki yanına yerleştirilmiş büro/oda- çelik teçhizatları Almanya’da hazırlanıp
lardan oluşan simetrik planlı ve iki katlı gemiyle İskenderun’a, oradan trenle
yapılar, Hakkı bin Mahmud adlı usta Ulukışla’ya, buradan da kağnılar ve deve-
tarafından inşa edilmiştir. lerle Kayseri’ye getirilip monte edilmiş-
XX. yüzyıl başında o dönem Kayseri’si- tir. Sümerbank Pamuklu Dokuma Fabri-
nin taşrası sayılacak bir bölgeye inşa kası, Rus Mimar Nikolaev tarafından
edilmeye başlanan Memleket Hastanesi*, tasarlanmıştır. Bir kampüs şeklinde
Cumhuriyet Dönemi’nde tamamlanmış- düzenlenen fabrika sahasında elektrik
tır ve revaklı girişi, bodrum üzerine tek santrali, kreş, sosyal tesisler ve beş farklı
katlı olarak koridorlara açılan odalardan tipte inşa edilmiş lojmanlarla çevresinde
müteşekkil planıyla, dönemi içinde yeni kentsel yerleşim alanlarının oluşma-
hükümet konaklarından idadi yapılarına sına yol açmıştır.
kadar pek çok yapıda uygulanmış bir Dönemin eğitim yapıları içinde Kayseri
tasarımı yansıtır. Endüstri Meslek Lisesi* ve Develi Lisesi*
Cumhuriyet’in ilk yıllarında 1923-46 yıl- gibi anıtsal örneklerin yanı sıra Akkışla,
ları arasında Kayseri’de mimarlığın eği- Yeşilkent, Kaynar, Toklar, Örenşehir,
tim ve sanayi yapıları üzerine yoğunlaştı- Nize gibi belde ve köylerde inşa edilmiş
ğı gözlenir. Kayseri dışından Yeşilhisar’a, okullar, köşelerden ön ve arka cepheye
oradan Niğde ve Ulukışla’ya ulaşan çıkıntı yapmış mekânlar ve giriş cephesi-
demiryolu, 1927 yılında Kayseri üzerin- ne paralel düzenlenmiş koridora açılan