Page 17 - Kayseri İmari Ve Mekansal Gelişimi

Kayseri’nin İmarı ve Mekânsal Gelişimi 17

Şehrin Serüveni

Şehrin serüveni aynı zamanda insanlığın serüvenidir. Başka bir deyişle şeh-
rin tarihi, insanlığın tarihi ile örtüşmektedir. Gerçi insanın kâinat üzerindeki ma-
cerası ve başarıları çok daha eskilere gider.
Ama insanın medeniyet tarihi içerisinde özel bir dönemle birlikte var olması
şehirlerin ortaya çıkmasıyla başlar. Çünkü şehirler medeniyet tarihi içinde özel
bir dönüm noktası oluştururlar. Şehirler kesintisiz bir örgütlenme biçimi olarak
toplum tarihi içinde günümüze kadar varlığını sürdürmüştür.

Şehir aynı zamanda aşılamamış bir örgütlenme biçimidir de. Kendisinden
daha ileri ve daha karmaşık örgütlenmeyi toplumlar henüz başaramamışlardır.
Ortadan kalkan medeniyetler ve şehirlerinin yerini başka medeniyetler ve şehirle-
ri almıştır. Ama ne var ki günümüzdeki ve geçmişteki şehir örgütlenmelerinin ye-
rini daha ileri başka bir örgütlenme alamamıştır. Sanayi; bir dönem ve örgütlen-
me biçimi olarak ortaya çıkmışsa da ancak sanayi şehirlerini yaratabilmiştir. Ama
sanayi de dâhil olmak üzere tarihe damgasını vuran toplum örgütlenme biçimleri
veya dönemlerinin şehirleri, karşılaştıkları güçlükleri daha ileri bir toplum örgüt-
lenmesi, şehirden farklı bir yerleşim/yönetim biçimi ile aşamamışlardır.

Hâlbuki şehir kendisinden önceki köy örgütlenmesinin açmazları karşısında
ortaya çıkmış bir örgütlenme biçimi olarak karşımızda bulunmaktadır. Bu bağ-
lamda tarım ve köy sorunlarına bir çözüm olarak var olmuştur. Ama şehir örgüt-
lenmesinin açmazlarını daha ileri bir biçimde çözmeye muktedir olan yaygın ve
geçerli bir toplum örgütlenmesi ile karşılaşmadığımızı rahatlıkla söyleyebiliriz. 7

Örgütlenmesi ve binlerce yıllık tarihi belleği ile Kayseri kenti bir antik kent
olarak yaşamını sürdürmektedir.
Bilinen tarihi verilere göre Asur ticaret kolonileri ve Hitit devrinde başlar
Kayseri’nin yapısal durumu ve gelişimi.

ASUR TİCARET KOLONİLERİ VE HİTİT DEVRİNDE
KAYSERİ’NİN YAPISAL DURUMU VE GELİŞİMİ
Kayseri çevresinde, çeşitli yerleşim yerlerinde, insanlar Neolitik, Kalkolitik
ve M.Ö. 3000–2000 yılları arasında Bronz (tunç) çağlarını yaşamışlar ve buralar-
da küçüklü, büyüklü şehir devletleri oluşturmuşlardı. Bölgedeki bu şehir devlet-
lerinin en önemlisi Kültepe Kaniş Devleti olmuştur. Bu devirde Mezopotamya’da
(Irak) Asur (Musul) başkentli Asur Devleti M.Ö. 1900 yıllarında Kaniş Krallığı
ve diğer bir kısım şehir devletleri ile ticari anlaşmalar yaparak tüccarlarının bura-
larda Karum ismi ile pazarlar kurmasını temin etmiştir. Asurlular, Kaniş Karum’u

7 Korkut Tuna – Şehrin Serüveni – Hece Dergisi, Özel Sayı:18, Ankara - 2009