Page 19 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[490] 10 / DİN KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

neklerin etkisini zayıflatmış, cemaatçi
mahalle kültürünün yerini giderek birey-
selleşen ve çoğullaşan yaşam biçimleri
almıştır. Modern hayatın sekülerleştirici
etkilerinin, kültürün genelinde olduğu gi-
bi geleneksel dindarlık anlayış ve uygula-
malarında da, gerek şekil gerekse anlam
yönünden farklılaşmalar yarattığı anlaşıl-
maktadır. Bu değişimde, daha çok belli
semtlerde odaklanan ve apartmanlaşma
şeklinde karşımıza çıkan yeni yaşam bi-
çimlerinin etkili olduğu söylenebilir.
Kayseri toplum yapısı, aile merkezli bir
kültürel yapıya sahip olup, bu ailevi daya-
Seyid Burhaneddin Türbesi ziyaret yeridir.
nışma sanayi ve ticarî hayatın yanı sıra,
dinî hayatın da merkezî unsurunu oluş-
anlayışının nispeten Kayseri’de de tarihî turmaktadır. Dinî sosyalleşme ve bilgi-
ve kültürel temellere sahip olduğunu gö- lenmenin odağını oluşturan aile kurumu,
rüyoruz. Nitekim halk dindarlığının te- dinî hayatın bütün aşama ve boyutların-
mel göstergesi olarak ziyaret yerleri üze- da belirleyici olmaya devam etmektedir.
rine yapılmış bir alan çalışmasında, Kay- Dinî hayatın yoğunlaştığı dinî bayram ve
seri ve çevresinde adak, dede, baba, şeyh, kutlamalarda, öncelikli olarak aile bü-
eren, evliya, yatır, türbe vb. adlarla anılan yüklerini ziyaret etme, evlilik ve sünnet
ziyaret yerlerinin oldukça yaygın olduğu düğününde ailenin kuşatıcı ortamında
tespit edilmiştir. Söz konusu araştırma sürdürülmeye çalışılan örf ve âdetler bu
Kayseri’de kutsal addedilerek ziyaret edi- anlamda kayda değerdir. Kayseri’de sa-
len 104 büyük mezar, 20 ağaç, 10 su kay- nayi bölgesinde çalışan işçiler arasında
nağının bulunduğunu ortaya koymuştur. yapılan bir araştırmaya göre “aile bütün-
Bu durum Kayseri’nin bir halk dindarlığı lüğünü sağlamada birinci öncelikli öğe
olarak ziyaret mekânları bakımından ne olarak din faktörünün” öne çıkması, bu
kadar zengin bir alan olduğunu göster- durumu açık biçimde ortaya koymakta-
mektedir. Ancak toplumsal değişme ol- dır. Ancak Kayseri’de yaşanan dinin, teo-
gusu, ziyaret olgusunun niteliğinde de rik kitabî dindarlığın aksine, kültürel yo-
değişmelere yol açmıştır, örneğin köyler- rumlarla senteze uğramış bir geleneksel
de ziyaretle ilgili uygulamalar azalırken, dindarlık tarzını temsil ettiği söylenebilir.
şehir merkezindeki kutsal mekânlar yeni Nitekim sosyokültürel değişmenin gele-
problemlerin ortaya çıkışıyla birlikte da- nekler üzerindeki etkisini araştıran bir
ha yoğun bir ilgiye mazhar olmaktadır. çalışmada, Kayseri’de özellikle din ve ai-
Bunlar arasında özellikle Seyyid Burha- le ilişkilerinde gündelik dinî hayat pratik-
neddin Türbesi*'nin, kent hayatı içerisin- lerinin kitabî din anlayışının aksine gele-
de artan ekonomik ve sosyal sorunlara neksel, kültürel bir dindarlık anlayışına
bağlı olarak hastalık, kaygı ve sıkıntıları- daha yakın olduğunu tespit etmesi bu du-
na çare arayanlar için popüler bir uğrak rumu desteklemektedir.
yeri hâline gelmiş olması dikkat çekici- Sanayileşme ve şehirleşme süreci Kayse-
dir. ri’nin geleneksel kültüründe ve dinî haya-
Sosyokültürel Değişim Süreci tında çok yönlü değişimlere yol açmıştır.
Türkiye’de hızlı sosyoekonomik ve kültü- Ancak bu sürecin toplum yapısında, bü-
rel değişimler diğer büyük şehirlerde ol- tünüyle modern bireycilik yönünde deği-
duğu gibi Kayseri’de de geleneksel haya- şimler yarattığını söylemek, gerçeğe uy-
tın dinamiklerinde değişimlere yol aç- gun düşmez. Her ne kadar eski kuşatıcı
mıştır. Modernleşme sürecinin gelenek- mahalle dokusu artık yerini giderek kom-
sel toplum yapısında yarattığı sarsıntılar, şularının birbirinden habersiz hayatını
gündelik hayatı saran örf, âdet ve gele- sürdürdüğü apartmanlaşmaya devretse