Page 269 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[740] 260 / EV KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

si ve eve gelin getirmesi durumunda, var
olan odalardan birinin yanına veya üstü-
ne yeni bir oda yapılır, odalar kapalı bir
hol veya koridorla birbirine bağlanır ya
da doğrudan avluya açılırdı.
Yerleşmiş genel kanının aksine, Anado-
lu’nun belki birçok kentinde olduğu gi-
bi, Kayseri’deki geleneksel aileler ve ev-
leri oldukça küçüktü. Az sayıdaki üst ge-
lir grubu bir yana bırakılırsa, evlerin otur-
duğu arsalar küçüktü; çoğunun oturula-
bilecek ancak birkaç odası olurdu. Böy-
le durumlarda yeni evlenen çiftler, terci-
hen diğer aile üyelerinin oturduğu ma-
halle veya bölgede ayrı bir ev bulup yer-
1950 öncesi evlerden Feyzioğulları Konağı ve arkasında günümüzün modern leşmeye çalışırdı. Evlenenlerin yeni bir e-
yapıları
ve çıkıp anne-babasından ayrılması, ama
yönden ne kadar özgün ve çekici olsalar aynı mahallede oturması, sıkı aile bağla-
da– farklı bir zaman anlayışı ve yaşama rının ve “geniş aile” anlayışının devam et-
biçimi için inşa edilmiş olan eski Kayseri mesinde etkili olmuştur.
evleri hızla yok oldu. Geleneksel evler genel olarak bir veya iki
Çakıroğlu ve İmamoğlu’nun ele aldığı ev- katlıydı. Ayrıca altlarında birer bodrum
lerden en eskisi Güpgüpoğulları Kona- (yerel deyimle zerzembi) katı yer alır-
ğı’dır. Çakıroğlu bu evin yapım tarihini dı. İki katlı evlerin üst kat odaları ve var-
1419–1497 olarak belirlemiştir. Diğer ev- sa köşkleri, çoğunlukla bahar ve yaz ay-
lerin yapım tarihlerine göre sıralanışları larında, alt katları ise kışın kullanılırdı.
ise şöyledir: Zennecioğulları Konağı Bodrum katları evin bir bölümünün ve-
(1593), Gavremoğlu Evi (1774), Mollao- ya tümünün altını kaplar, servis ve depo-
ğulları Konağı (1784), Öztaşçı Evi (1877). lama işleri için kullanılırdı. Bu katın ayrıl-
Bu evlerin büyük çoğunluğu, bodrumu maz bir parçası ahırdı. Çoğunlukla bir sa-
da olan tek katlı yapılardı. Ancak XIX. manlığa bağlı olarak düzenlenirdi. Bod-
yüzyılda yapılan evler dikey yönde büyü- rumda ayrıca tahıl ve un ambarlarıyla ta-
meye başlamış, evlere bir üst kat eklen- ze ve kuru yiyeceklerin depolanacağı bir
miş, pencere sayıları artırılmıştır. hacim bulunurdu.
Ev Planları: Hangi dinden olursa olsun Kay- Her evde üzüm asmak için bir düzen yer
seri’deki dar ve orta gelirli aileler, birbiri- alırdı. Kışın yakılacak odun yazdan alınır
ne benzer evlerde yaşamışlardır. Daha i- veya bağlardan getirilirdi; bunlar ya bod-
yi durumdaki ailelerden Müslümanların ruma yerleştirilir ya da avlu çevresinde
evleri, genelde basit, organik bir plan şe- bulunan korunmuş bir köşeye istiflenirdi.
masına sahipti; sofa adı verilen büyük o- Üst gelir grubu, evlerinin uygun bir yerin-
da, evdeki kapalı mekânların çekirdeğini de hizmetçilerin oturup yatacağı bir bö-
oluştururdu. Evin en önemli mekânı olan lüm yer alırdı; arabacı(lar) atlara yakın bir
ve diğer odalara geçiş olanağı veren so- yerde, bodrumda ve ahır içinde asma kat
fa, planın merkezinde yer alır; bir yanın- niteliğindeki “tahtalı” adı verilen odacık-
da harem odası (oturma ve yatak odası), ta yatardı. Ailelerin sosyo-ekonomik du-
diğer yanında tokana (mutfak, kış odası) rumuna göre evde birkaç tür hayvan bes-
bulunurdu. Arsası uygun olan varlıklı a- lenirdi; sütü için inek, bazen manda; eti
ilelerin evlerinde, başka bir odaya gerek- ve yumurtası için kümes hayvanları; bin-
sinim olduğu zaman, avlu veya bahçenin mek ve arabaya koşmak, yük taşıtmak
bir ucuna yeni bir oda inşa edilirdi. Ör- için de at, eşek, katır bazen de deve bes-
neğin evdeki oğullardan birinin evlenme- lenirdi.