Page 278 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ EV / 269 [749]

şildi. Her evin avlusunda en azından bir-
kaç meyve ağacı, bir üzüm asması, mev-
simlik çiçek ve sebzelerin yetiştirildiği bir
toprak parçası bulunurdu.
Mahalle kavramı geleneksel Kayseri ya-
şamında önemli bir yere sahipti. “Mahal-
le” kent içinde sadece fizikî bir varlık ol-
manın çok ötesinde sosyal bir birimdi.
Çoğunlukla komşular arasında hoşgörü,
anlayış; sosyal ve ekonomik dayanışma
hatta güçlü bir birlik ve beraberlik görü-
lürdü. Aileler oturdukları sokak ve ma-
halledeki insanlara karşı saygılı ve so-
rumlu, yakın komşularıyla sıcak bir dost-
luk içindeydi. Doğum, ölüm, nişan, dü-
ğün, Müslüman çocukların sünneti ve Yüklük
dinî bayramlar, komşuları bir araya geti-
ren önemli olaylardandı. Müslümanlar
Hristiyanlara, onlar da Müslümanlara il- ğullarını evlendirmek isteyen anneler
gi ve saygı gösterirlerdi. Mahalle sakinle- için kız beğenmek, kız ailelerinin davra-
ri genel olarak okul, çeşme, fırın, bakkal, nış biçimlerini gözleyip gelin adaylarını
sınamak, hamamların doğal ortamların-
bazen de hamam gibi ortak kurum ve hiz- da rahatça yapılabilmekteydi.
metlerden birlikte yararlanır, sosyal ve Yaz ile Kış Yaşamı Arasındaki Farklılaşma: Anado-
kültürel değerleri paylaşırlardı. İçme su- lu’nun birçok yerinde olduğu gibi, Kayse-
yu, mahallede yer alan çeşmelerden bi- ri’deki geleneksel yaz yaşamı da bağlarda
rinden getirilir; evde yoğrulan ekmek ha- geçmiştir. Bağcılık günümüzde devam e-
muru, hazırlanan halka, kete, un kurabi- diyor olsa da, gün geçtikçe önemini kay-
yesi, tatlı tuzlu gibi yiyecekler pişirilmek betmekte, her yıl daha da azalan sayıda
üzere mahalle fırınına götürülürdü. Fı- aile bağa göçmektedir. Oysa 1950-60’lı
rınlar aynı zamanda -özellikle soğuk gün- yıllara kadar, çok yoksullar ve dış dün-
lerde- yaşlıları ve mahallenin işlerini gö- ya ile ilişkilerini yürütecek erkek üyeleri
ren hizmetlileri bir araya getiren sosyal olmayan aileler dışındaki yerli halkın he-
bir mekândı. Benzer yaş grubundaki ço- men hepsi, yaz başında Erciyes eteklerin-
cuklar, oturdukları sokak ve alana göre deki yazlıklara göçerdi. Sadece yaz ayla-
küçük gruplar oluşturur, birlikte oynar- rında kullanılan bağlar kentten yüksekte,
lardı. Oyun grupları ve çocuklar arası et- serin rüzgârlara açık konumdadır. Bahçe
kileşimi, din benzerliğinden çok, evleri- ve bağlar içine seyrek bir şekilde serpiş-
nin ve ilgi alanlarının yakınlığı belirlerdi. tirilmiş olan bağ evleri, her aile için tek-
Geleneksel yaşamın önemli bir kurumu lifsiz, özgür ve rahat bir ortam sağlardı.
da hamamlardı. Her evde yıkanma ola- Kentin bunaltıcı havası, fazla yoğun ve sı-
nağı bulunsa da, hamamlar insan yaşa- kışık denebilecek yaşam ve yerleşim ö-
mında vazgeçilmez bir yere sahipti. Kay- zelliklerine karşın bağlar, üzüm asmala-
seri’de kadın ya da erkek herkes haftada, rı, ağaç, çiçek ve sebze tarhlarıyla dağınık
on beş günde veya üç haftada bir hama- bir yerleşim içinde, serin ve zengin bir kır
ma giderdi. Hamama gitme, temizlenme yaşamı sunardı. Topoğrafya ve doğada-
ve dinlenme yanında, özellikle kadınlar ki zenginlik ve çeşitlilik, her yerleşim için
için, bir sosyalleşme boyutu taşımaktay- diğerlerinde bulunmayan manzara, su o-
dı: Aile bireyleri ya kendi başlarına, ya da lanakları; yetiştirilen meyve ve sebzede
komşuları ve akrabalarıyla, günün uzun- tat ve koku farklılıkları getirmekteydi.
ca bir bölümünü hamamda yıkanıp eğle- Bağlardan en çok yararlananlar yaşlı er-
nerek, yemek yiyerek geçirirdi. Ayrıca o- kekler, kadın ve çocuklardı. Büyüklerin-