Page 275 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[746] 266 / EV KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

uygun olduğu günlerde çamaşır, bulaşık
yıkama, yemek pişirme, salça kaynatma,
pastırma sucuk, kavurma yapma, halı-
kilim dokuma, yün çırpma gibi günlük
faaliyetlerin birçoğu avluda yürütülmüş-
tür. Avlu ve yarı-açık alanlar için kullanı-
lan çok sayıda sözcük ve deyim, bu gibi
alanların eski Kayseri’de ne denli önem-
sendiğine ve yaygın biçimde kullanılmış
olduğuna işaret etmektedir.
Evlerin yer katındaki odalarının avluya
yönlendirilmiş olması; mutfak, kiler, hela
gibi hizmet mekânlarının burada yer al-
ması; bodrumlardaki ahır ve depoların
burayla ilişkili olarak yapılmış olması da
avluların evlerdeki merkezî konumunun
Güpgüpoğlu Konağı selamlık odası-1988 (V. İmamoğlu)
diğer belirtileridir.
Genel Mimari İfade ve Kimlik: Geleneksel evle-
larda komşularla toplu namaz kılınan bir rin yapımında iki temel malzeme kulla-
mescit olma işlevlerini yüklenmişti. Bu nılmıştır: Taş ve ahşap. Bunlara ek olarak
mekân ev planındaki konumu gereği, ay- kullanılan bir malzeme de demîrdir. Sü-
nı zamanda eve girip çıkanların denet- tun taşlarının ve kemerlerin bağlanma-
lendiği bir yerdi. Hacim ve kütle olarak sında demîr kuşaklar; duvarların ve dam-
da evin en önemli odası... Bu nedenlerle ların depreme karşı güçlendirilmesinde
Kayseri evlerindeki sofalar, yüzyıllar bo- lamalar kullanılmıştır. Ancak Kayseri evi
yu evlerin âdeta vitrini, ailelerin dış dün-
yaya göstermek istediği yüzü, bir tür sere- deyince, akla hep taş gelir. Evlerin güzelli-
ği de çoğunlukla taşla yapılan mekânların
moni mekânı olagelmiştir. Tasarımların-
daki renklilik ve çeşitlilik, sofanın Kayse- boyut ve oranlarından ve yapım biçimin-
ri’de ne kadar önemsendiğine; Kayserili- den kaynaklanan tektonik bir güzelliktir.
lerin mimarlık ve dekorasyon sanatlarına Kayserili ustalar Selçuklu atalarını model
ne kadar yatkın olduğuna ve tabii ki evle- almış ve onları izleyerek özgün eserler
rine olan sevgi ve duygusal bağlarının ye- ortaya koymuştur. Selçuklulardan geçen,
ğinliğine işaret eder. Orta Asya kökenli temel form kullanma
Avlular: Eski kent evlerinin çoğunda en çok eğilimi ve taş sevgisi, geleneksel evlerin
kullanılan mekânların başında avlular ge- yapımına da yansımıştır. Selçukluların
lirdi. Soğuk kış günleri dışında havanın kullandığı prizma, piramit ve silindir gibi
formlar, cephe elemanlarının ve hacimle-
rin özenle belirlenmiş oranları, kusursuz
derecede düzgün bina yüzleri, bıçak kes-
kinliğindeki duvar ve pencere köşeleri, İç
Anadolu güneşinde parıldayarak çok et-
kileyici kompozisyonlar ortaya koymuş-
tur. Selçukluların büyük bir ustalıkla kul-
landığı bu tür diri, güçlü prizmalar ve ya-
pım şeklinden gelen estetik, sonraki ku-
şaklarca da özümsenmiş, Kayseri’ye ya-
lın ama mimari yönden olgun ve değerli
eserler kazandırmıştır.
Eski Kayseri evlerinin cepheleri genel
olarak sade görünüşlüydü. Evlerin yatay
Eski bir ev ve avlu duvarları (M. Kilaburucu) dam çizgileri, üst katlardan dışarı doğru