Page 276 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ EV / 267 [747]

taşan simetrik oda cepheleri; yüzeyleri o-
luşturan perdahlı, kusursuz yonular; taş
ve ahşabın ustaca kullanımı, dingin, otu-
raklı bir mimari kimlik ortaya koyardı.
Dış yüzeylerde süs kullanımı nadirdi,
kullanıldığı zaman da ölçü elden bırakıl-
maz, kapı ve pencerelerde farklı renkte
taş kullanımı veya fazla derin olmayan
oymalarla, süslü çörtenler, payandalar,
pencere ve korkuluk demîrleriyle sınırlı
tutulurdu. İslam dininin geleneksel yoru-
mu, insan figürünün resim ve oymalarda
kullanılmasına izin vermemiştir. Bu ne- XX. yüzyıl başlarında mahalleler (A. Gabriel)
denle Kayseri Müslüman evlerinde kulla-
nılan süsler de çoğunlukla stilize edilmiş ancak geçebileceği genişlikteki anayollar
bitki ve hayvan motifleriyle geometrik şe- bile yer yer çok daralır, iki aracın aynı an-
killerdi. Hristiyanlar ise daha zengin bir da geçmesine izin vermezdi. Sokaklar
süs repertuarına sahipti ve çeşitli yollarla ancak birkaç ev boyunca düz gider, ço-
evlerini süslerlerdi: İnsan ve hayvan re- ğunlukla girintili çıkıntılı olarak devam
simleri, idoller, klasik stilde sütunlar. eder, birbirleriyle dar veya geniş açılarla
Genelde tüm evlerin, özellikle Müslü- birleşir, zaman zaman meydancıklar o-
man evlerinin, dışındaki sadelikle içlerin- luştururdu. Sokakların iki yanındaki ev
deki görkem arasında açık bir tezat vardı. ve avlular da değişkenlik gösterir; kâh
Evler, muntazam, sağlam ve gösterişten 300-400 cm yüksekliğinde devam eden
uzak bir dış görünüşün içinde görkemli, bir bahçe duvarıyla tek katlı evler; kâh
renkli bir iç dünya, bir ruh bir yaşama se- çıkmaları birbirine yaklaşıp tünelimsi bir
vinci barındırır. Ahşap boya ve tekstilin etki yaratan iki katlılar... Geleneksel so-
incelikli kullanımı odalara zengin atmos- kakların, içinden geçen insanlarda bırak-
ferler kazandırmıştır. Kapı, pencere, şer- tığı en belirgin etki, bitmeyen değişkenlik
betlik ve dolapları toparlayan, dört duva- ve her köşede sunduğu sürprizlerdi. Hiç-
rı sarmalayan oymalı, renkli zarlar, oda- bir çizgi, hiçbir köşe birbirinin aynısı de-
ların ayrılmaz parçalarıydı. Ayrıca zarla- ğildi. Benzer olan yanları, Arnavut kaldı-
rın üzerindeki terekler; odaları bütünle- rımıyla kaplanmış yüzeyleri, iki yanda
yen tavanlar, resimlerle bezenmiş tavan kesintisiz devam eden taş duvarlar, çeş-
etekleri; sedirlere ve yere serilmiş Anado- me başlarının bitmeyen ıslaklığı ve çeş-
lu halı ve kilimleri, sedirlerdeki halı- melerin atık sularının gittiği sebze bahçe-
yastık ve minderler, el örgüsü perdeler, leri veya üstü kapalı çukurlardı. Köşe
Kayseri’deki iç mekân tasarımını tamam- başlarındaki kuruyemişçiler ve fırınlar,
layan diğer ögelerdi. Hemen her evde sokaklara güzel koku salar, meydancıklar
malzeme ve yapı ayrıntılarına kılı kırk ya- çocuklara oyun oynama; cami avluları ve
ran bir özenle yaklaşılmış; dingin ama önü açık kahveler yaşlılılara oturma, soh-
renkli, etkileyici ve akılda kalacak
mekânlar üretilmiştir.

Mahalle ve Sokaklar
Geleneksel Kayseri mahalleleri, insan öl-
çeğindeki dar sokakları, bunların kesişti-
ği yerlerde veya cami, mescit, okul önle-
rindeki organik meydancıkları ve çıkmaz
yollarıyla bir Ortaçağ görünümü taşırdı.
Sokaklar ve çıkmazlar dardı. İki faytonun 1970 ve 80’lerin sonlarında sokaklardan görünüm (V. İmamoğlu)