Page 46 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ DOK / 37 [517]

Duvar süsü için dokunan veya örülen
ürünler, süs amaçlıdır. Kızların çeyizle-
rinde de mutlaka bulunur. Duvar süsleri-
nin altına kilim, kilim-cicim tekniklerin-
de dokumalar asılmışsa yani yöre tabiri
ile takım haline getirilmişse asılan kili-
min üzerine genellikle aile bireylerinin
fotoğrafları, ayna, av tüfeği vb. objeler
asılır.
Kemer (Sarız) Köyü Çuval Dokumaları
Çuval dokumalarının güzel örneklerin
bulunduğu Kemer Köyü, Sarız merkeze Pınarbaşı cicim heybe (Z. Şahin)
22 km mesafede bir Avşar Köyü'dür. Sa-
rız ilçesinin Kemer Köyü, çuval dokuma- malzemeyle dokunmuştur. Kıl malzeme-
ları yönünden çok zengindir. Çuvalların den dokunan çuvallara az rastlanır. Düz
ebatları göz kararı ayarlanır. Çuvalların dokumalarda kullanılan desenler genel-
ebatları yaklaşık 80,5 x 128,5 cm veya 86 likle geometrik şekillerde ya da geomet-
x 143 cm’dir. Yılan kovan, boncuklu, beli- rik şemaya uydurulmuş tarzda dokunur.
dar, goçboynuzlu (koçboynuzlu), develi Düz dokuma yaygılarında, teknikleri el
veya deve dabanlı (tabanlı), kız kaçıran, verdiği oranda aynı motifler kilim-cicim,
bıtıraklı (pıtraklı), gıvrımlı (kıvrımlı), soy/ zili, sumak tekniğinde dokunur.
taktalı (tahtalı) Kemer Köyü'nde tespit
edilen çuval desenlerindendir. Şaşıyam Pınarbaşı Yöresi Düz Dokumaları
motifi çuval dokumalarında sık görülür. Pınarbaşı yöresi dokuma özellikleri Sarız
yöresi dokumalarına benzer ancak bu
Bu motifi dokurken şaşırma ihtimali yük- yörede kilim tekniği daha yaygındır. Ki-
sek olduğu için bu isim verilmiştir. Motif- limlerde motif olarak doğadan desenler,
lerle ilgili yörede çok yaygın şu dörtlük hayvan figürleri ve dokuyan kişinin dü-
söylenir:
şünceleriyle bütünleşmiş motifler yer Kemer devetabanı çuval
alır. Kilim motifleri; çubuklu, ibrikli, tah- deseni (Z. Şahin)
Yedibala: şaşıyam şaşıyam; talı, aynalı, dolaplı, soy kilim, sandıklı,
Her örneğin başıyam, karpuzlu, kurtağzı, kurtayağı, yıldız gibi
Bilenin elinin işi, isimler alır. Genellikle kullanılan renkler;
Bilmeyenin gözünün yaşıyam. kırmızı, lacivert, sarıdır. Yörede gelenek-
sel özelliklerde dokunan dokumalarda
Çuvalların desenleri, genelde cicim, zili, genellikle yün malzeme kullanılmıştır.
sumak tekniklerinde desensiz kısımlar
ise kilim tekniğinde dokunmuştur. Çu- Kuruhüyük Düz Dokumaları
vallar iki şekilde dokunmaktadır. Birinci- Kayseri’ye 74 km uzaklıkta, Felâhiye*’ye
si; çuvalların ön ve arkası ayrı ayrı doku- bağlı bir köydür. Köyde dokumacılık
nup sonradan birleştirilmektedir. İkincisi yaygındır. Kilim-cicim, zili, sumak tek-
ise; yörede aykırı çuval adı verilen doku- nikleri yörede bilinmektedir. Dokumalar
ma büyük ve tek parça halinde dokunur. genelde kilim tekniğinde dokunmaktadır.
Dokuma bittikten sonra ikiye katlanıp alt Dokumalar daha çok namazlık, pano,
ve bir kenarı dikilir. Aykırı çuvalda desen çuval, yer yaygısı, çanta biçimindedir. İp-
çuvalın önünde ve arkasında tek tarafta- lerin boyanmasında kullanılan mordan
dır. Yörede aykırı çuvala daha az kıymet maddesi kezzap ve şaptır. Yörede sarma
verilmektedir. Evlerde oturan çuvallar tip tezgâh kullanılır ve tezgâha ‘ip ağacı’
vardır. İçine yiyecek konulan çuvallar ismi verilir. Motiflere verilen isimler;
uzun süre bulundukları yerde kalacaksa böğrek, kirman, bebek başı, kıvrım, bar-
bu adı alır. Çuvalların büyüğüne ‘haral’ nak, it izi, kurbağa, dikme-dolma, direk,
denir. Çuvallar günümüze kadar yün yılan koğudu, boncuk, koçboynuzu, çap-