Page 49 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[520] 40 / DOK KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

mektedir. Motifsiz kilimlere ise ‘soy ki-
lim’ denilir. Bu şekilde dokunmuş kilim-
lere hemen hemen her evde rastlanmış-
tır. Zili ve cicim tekniğinde dokunmuş
her dokumada sinek kanadı motifleri do-
kumanın başlangıç ve bitiş kısımlarına
dokunmaktadır. Eskiden odalara asılan
dokumaların ebatları büyük iken son yıl-
larda ebatlar küçülmüştür. Dokumaların
ortasındaki büyük motiflere top, desende
olmayan, sıkıştırılan motiflere ise eğrelti
denmektedir. Cicim ve zili tekniğinde ki
dokumalara ‘çalma’ denilmektedir.
Dokumaların kullanım alanları: Alaçık,
yer yaygısı, duvar yaygısı, ahretlik doku-
ma (öbür dünya kilim), yük perdesi, yük
yaygısı, çuval, kelefe, alık, heybe, yastık,
oklavalık, tuz torbası/tuz çantası vb. şek-
Yahyalı kilim seccade
lindedir.
be (heybe), kolon dokunur. Kasabanın Hacılar* Yöresi Kumaş (Bez) Dokuma Sanatı
geleneksel özelliklere sahip dokumala- Hacılar bezi (kumaşı); geçtiğimiz yüzyılın
rında genellikle siyah, beyaz, kırmızı, başlarında Hacılar ekonomisine önemli
kahverengi renkler kullanılmıştır. Beyaz ölçüde katkısı olmuştur. Eski çulha tez-
yünün doğal rengidir ve boyanmadan gâhlarında dokunmaktadır. Hacılara ilk
kullanılır. Elde edilen ipler çile haline ge-
tirilir. Çileye yörede gelep (kelep) denir. tezgâhın Burdur’dan Hasan usta diye biri
Gelepler bakır kazanlarda boyanır. Şıhlı tarafından getirildiği söylenmektedir.
Kasabası'nda tespit edilen geleneksel Bir zamanlar Hacılar ve bu ilçeye bağlı
yaygıların ebatları oldukça büyüktür. köylerde hemen hemen her evde görülen
Halk eskiden ıstar dedikleri sarma tezgâhı bu dokuma çeşidi, zaman içinde teknolo-
kullanırlarken, son yıllarda ticari amaca jik gelişmelerle ve makine tezgâhların or-
yönelik dokuma yaptıklarından, dokuma taya çıkmasıyla günümüzde önemini yi-
ebatları da küçülmüş ve germe tezgâh ti- tirmiş ve tümüyle yok olmuştur. Hacılar
pini kullanmaya başlamışlardır. Germe ilçesinde, II. Dünya savaşı yıllarında
tezgâhların ebatları ise 130 x 180 cm'dir. 2500 dokuma tezgâhında en kaliteli ka-
Tezgâhlar çam ağacından yapılmaktadır. put bezleri dokunmaktaydı.
Kasabada çarpanaların (kolonların) do- 1950’li yıllarından önce Hacılar yöresin-
kunduğu yer tezgâhlarından da bahsedil- de kumaş dokumacılığı ön planda idi. O
miş fakat örneğine rastlanmamıştır. yıllarda faaliyette bulunan Sümer bez
Yörede motiflere ‘nakış’ denir. ‘Küpe’ fabrikasından* alınan pamuk ipliklerle,
şeklinde ifade edilen ‘kıvrım/çengel’ mo- kumaşlar el tezgâhlarında genellikle er-
tifleri kilim dokumalarında çok görülür. kekler tarafından dokunurdu. Kadın ve
Kasabada el dokumalarına ‘ivitleme’ de- çocuklar ise masura sarma işleminde ça-
nir. Sedef ve bordüre ‘yelen veya ayak’ lışarak dokuma yapan kişinin daha fazla
denir. Yörede eğrilmemiş keçi kılının, kumaş dokumasını sağlardı. Bu dokuma-
boyanarak dokumalarda uzun bir şekilde nın yaygın olduğu tarihlerde hemen he-
bırakıldığı görülmüştür. Kasaba halkı bu- men her evde bir tezgâh bulunurken, bir
na ‘filik’ demekte ve süs amaçlı olarak evde iki tezgâhın olması ise halkın gö-
dokumalara koyduklarını belirtmektedir- zünde zenginlik ifade etmekteydi. Hacı-
ler. Renkli bantlar halinde dokunan ki- lar bezi olarak nam salmış olan çulha do-
limlere ‘çıbıklı veya taktalı/tahtalı’ denil- kumacılık (bez dokumacılık), uzun yıllar