Page 52 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹ DOK / 43 [523]

kunan kumaşlara ‘kırzet’ denir. Sofra bezi Berdi sele şeklinde genellenen bitkisel
şeklinde kullanılır. ‘Savan’ adı verilen do- örücülükte, kındıra ise hasır dokumacılı-
kumalar yörede, halıların üzerine serile- ğında kullanılır. Yörede, sele örücülüğü
rek kullanılır. Ayrıca kış hazırlıkları yapı- genellikle beyler tarafından hasır doku-
lırken bulgur kaynatılır, çorba kesilir bun- macılığı ise bayanlar tarafından yapılır.
lar savan üzerinde kurutulur. Her mevsim hasır dokunur. Önceki yıl-
Tekstil fabrikalarının kurulması ile el larda desenli ve desensiz dokunan hasır-
tezgâhları gündemden düşmüştür. Ku- lar son yıllarda sadece desensiz dokun-
maş dokumacılığı yerini halı dokumacılı- maktadır. Mevsime göre tezgâhların ku-
ğına bırakmış ve zamanla neredeyse do- ruluş yeri değişir. Yazın evlerin bahçesi-
kunmaz hale gelmiştir. ne, kışın ise evlerin içine uygun yerlere
tezgâh kurulur. Tezgâh için yere dört ka-
Sindelhöyük (Develi) Kasabasında Hasır Dokumacılı- zık çakılır. Bu kazıklara hasır kazgıcı de-
ğı Ve Bitkisel Örücülük nir. Kazıklar arasına yerleştirilen levent-
İç Anadolu Bölgesi'nin Orta Kızılırmak lere yörede sırıt denir. Kazıklarda sırıtla-
bölümünde yer alan Sindelhöyük beldesi rın geçirileceği delikler varsa sırıtlar bu
Kayseri iline 86 km Develi ilçesine ise 12 deliklerden geçirilir, kazıklarda delik yok
km uzaklıktadır. El sanatlarından, çok ise sırıtlar, kazıklara çivilenir. Tezgâhta
uzun yıllar hasır dokumacılığı ve bitkisel olması gereken diğer parça ise taraktır.
örücülüğün yapıldığı Sindelhöyük Kasa- Tarağın genişliği ne kadarsa hasır doku-
bası'nda, bu uygulamaların ne zaman, manın genişliği de o kadar olur. Taraklar
nasıl başladığı bilinmemektedir. Sindel- üzerinde belli aralıklarda delikler vardır.
höyük Kasabası'nda, dokumalarda ve Bu deliklerden sırıtlara bağlanan çözgü-
örücülükte kullanılan bitkiler Sultansaz- lük ip geçirilir. Taraklar iki şekildedir.
lığı’ndan getirilir. Sultansazlığı*, Develi Desensiz hasırların dokunmasında kulla-
Ovası ortasında, mevsimlere göre değişe- nılan taraklar üzerinde bulunan delik
rek 8-13 bin hektar alanı kaplayan sulak aralıkları daha fazla ve delik sayısı az, de-
bir sahadır. Develi-Yeşilhisar-Yahyalı senli hasırlarda kullanılan taraklarda de-
üçgeni içerisindedir. Sultansazlığı’nda likler daha sık ve çoktur. Taraklar, hasır
genellikle Haziran-Ekim ayları arasında, otunu sıkıştırmaya yarar. Tarakla sıkıştır-
kasabada yaşayan erkekler tarafından ma işlemine ‘sıkıcak’ denir. Desenli ha-
orak ile hasır otu ve kamış biçilir. Sudan sırların dokunuşu zahmetli olduğundan
çıkarılan ve kesilen hasır otu ve kamışlar son yıllarda desenli hasır dokunmamak-
kurutulur. Kuruyan kamışlar ve hasır ot- tadır. Düz hasır ürünleri dikkatli incelen-
ları uzunluklarına göre göz kararı ile bir
araya getirilerek bağ yapılır. Bu bağlara
kütür de denir ve genellikle çapı 100 cm
ila 130 cm arasında değişir. Kütürler, es-
kiden camızların çektiği kağnılarla evlere
getirilirdi. Bunun nedeni ise, camızın di-
ğer hayvanlara göre bataklıkta daha rahat
hareket edebilmesidir. Günümüzde trak-
tör ve römorklarla kütürler evlere taşın-
maktadır. Eve getirilen kütürler evlerin
damlarına ve bahçelerine dizilir. Hasır
otunun alt kısımlarından hasır dokunur,
üst kısımlarından ise genel olarak sele ta-
bir edilen sepet, ekmeklik vb. nesneler
örülür. Hasır otunun alt (dip), yuvarlak,
kalın gövdeli kısmına yörede berdi; uç
(üst), ince kısımlara ise kındıra denir. Sindelhöyük örme sepet (Z. Şahin)