Page 53 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2

[524] 44 / DOK KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

birleştirilip tek iplik haline getirilmesi iş-
lemidir. Çözgü ipi yapımında kullanılan
sazlar hasır otundan daha farklıdır. Do-
kumalarda kullanılan çözgü ipleri önceki
yıllarda bu şekilde elde edilip kullanılır-
ken, günümüzde sicim ipleri satın alınıp
çözgülük şeklinde kullanılmaktadır. Do-
kuyucu tezgâhın yakınına kullanacağı ka-
dar hasır otunu getirir, ıslatır ve çözgüle-
rin bir altından bir üstünden geçirerek
dokumaya devam eder. Hasır otunun,
çözgüler arasından geçirildiği her tur için
birbaş tabiri kullanılır. Hasır dokuması
bitince yanda kalan sap uzunlukları kesi-
lir. Çözgü uçları bağlanır. Hasırlar kasa-
bada çoğunlukla 100 x 300 cmdir. Eni
daha geniş olan dokumalar da vardır. 110
x 300 cm gibi. Dokunan hasırlar rulo ya-
pılıp odaların uygun tarafına dizilir. Bir
dokuyucu günde üç adet dokuyabilir.
Sindelhöyük'te hasır dokuma tezgâhı
(Z. Şahin) Tezgâh ebadı ise yaklaşık 120 x 300
cm'dir. Günlük hayatta çok pratik (kışın
sıcak, yazın serin, sık sık yıkamak müm-
diğinde hasır otunun sarı, yeşil tonları
bantlar halinde yerleştirilerek dokumala- kün), sağlık için çok yararlı (insan bede-
ra hareket kazandırılmıştır. Ahırlarda, ninden ağrı ve stresi kolayca çeker) olan
depolarda desenli hasır dokumasında hasırların üretim maliyeti çok düşüktür
ve ekonomik açıdan faydalı bir üretim
kullanılan taraklar saklanmaktadır. Ta- alanıdır.
raklardaki delikler, zaman geçtikçe do-
kuma sırasındaki aşınmadan dolayı ya-
muk görünüm almıştır. Yörede Dokunan Hasırların Kullanım Alanları
Yer yaygısı: Genellikle kilim veya halı gi-
Yöre halkı tarafından elde edilen çözgü- bi ürünlerin altına soğuktan korunmak
lük ipliklere ‘eşme’ denir. Eşme; sazların amacıyla serildiği gibi tek başına hasır
bükülüp kendiliğinden şekil alma özel- yaygılarda kullanılır.
liklerinden yararlanılarak ipinin ıslatılıp Tislik: Odalarda, duvarlar ile yastık arası-
elde avuç içinde iki ayrı ip elde edilmesi na soğuktan korunmak amacıyla konu-
ve bu iki ipin tekrar ıslatılarak bükülüp,
lan hasırlara denir.
Çeyiz: Hasır genç kızların çeyizlerine es-
kisi kadar dokunmamaktadır. Bunların
dışında bir başka kullanım şekli ise, at
arabası ve römorklarda sap, saman taşır-
ken dökülmemesi için hasır dokuma kul-
lanılır.
Kasabada hasırlar genellikle satılır. Hasır
dokumacılığının kasabada çok uzun geç-
mişi vardır. 1975 yılına kadar her evde ha-
sır dokumacılığı yapılmıştır. 1975 yılında
kasabada artezyen kuyuları açılmış ve ta-
rım ilerlemiş, hasır dokuyan kişilerin sa-
yısı azalmıştır.
Pınarbaşı kilimi Bitkisel örücülük: Kendiliğinden yetişen