Page 33 - kayseride_ticaret_ve_sanayi

Kayseri’de Ticaret ve Sanayi
Bu bilgiyi Selçuklu Dönemi vakıf kayıtları doğrulayarak, hanların ve ticaretin sur-
ların dışında bulunduğunu belirtir. Kaynaklarda çarşıların şehrin güneyinde, pazarın
ise kuzeyde Meydan Kapısı civarında olduğu tahmin edilmektedir. Kayseri’ye büyük
bir canlılık kazandıran bugünkü anlamıyla sanayi sitesi olarak nitelendirebileceğimiz
çarşı ve pazarların izleri ve günümüze kadar gelmiş isimleri ile Selçuklu Dönemi tica-
reti ve sanayisi hakkında bize ışık tutmaktadır. Kayseri ile ilgili kaynaklarda adı geçen
çarşılar ise şunlardır;
Boyacılar Çarşısı: Sur kapılarından birine ismini veren çarşı her halde kapı yakın-
larında bulunuyordu.
Debbağlar Çarşısı: Kayseri’de surların güney doğusuna denk gelen Han

Camii ile Döner Kümbet arasındaki Ahi Evren’in kurduğu debbağ (deri) atölyesi
zamanla bu isimle anılan bir çarşı haline gelmiştir. (…)Neşet Çağatay’ın tespitlerine
göre Ahi Evren’in halkı örgütlemesi, debbağlar, ayakkabıcılar ve saraç esnafını bir araya
getirerek başladı. Sonrasında 32 çeşit esnafın ve sanatkârın lideri kabul edildi ve sanat
kolları oluştu.

Kulahduzlar (Örücüler-Dokumacılar) Çarşısı: Kayseri’de sanayi çarşısının Debbağlar
adı verilen mahallede yapıldığı ve bu mahallede cami ve zaviyenin var olduğu yine
aynı bölgede külah-duzlar (örücüler-dokumacılar) mahallesinde çarşısının da olduğu
biliniyor. Bacıyan’ı-Rum’un faaliyette bulunduğu Türkmen kadın ve kızlarından oluşan
Debbağlar Çarşısı bitişiğindeki çarşıdır. Bu çarşı da yine Şeyh Evhadü’d-din Kirmani’nin
Menakıb-namesi’nin hikâyesinde adı geçmektedir.
(…)Ayrıca Mevlevi yazar Ahmed Eflâki Denizli Beyliği’nde bulunan Mehmed Bey’den
bahsederken onun bahadır (fetâ) biri olduğu ve başında akbörk bulunduğunu kayde-
der. Akbörk ahilerin üniforması olduğuna göre bu akbörkün Kayseri Sanayi Sitesi’ nde
kulazduzlar çarşısında bacılar tarafından dokunduğu kuvvetle ihtimaldir.
(…)Debbağlar ve külah-duzlar çarşılarından İstanbul ve diğer Anadolu şehirlerine
halı ve kilim ihraç edilirdi. Debbağlarda işlenen derilerin yünleri, külahduzlar Mahal-
lesi’nde Bacıyan-ı Rumlar tarafından işlenmekteydi. Bu kadınlar, genellikle ve daha
çok dokumacılık ve örgücülük işlerinde çalışırlardı. Selçuklu Dönemi’nin sanat eser-
lerinden olan halı ve kilimleri, kadınlar dokur ve savaş meydanlarında da erkeklerini
yalnız bırakmazlardı.

Selçuklular zamanında imalat sanayi gelişmişti. Halıcılık, debbağlık, dokumacılık vb.
sanat ve zanaatların tarihçeleri üzerinde yapılan araştırmalarda bu sanatların Selçuklular
zamanında birçok şehirde olduğu gibi Kayseri’de de gelişmiş bir sanayi sitesinin olduğu
bir gerçektir. Bu durum daha sonraki yüzyıllarda da devam etmiştir.

33