Page 124 - Kültepe Kaniş

Prof. Dr. Cahit Günbattı | Kültepe - Kaniş
Altın bahsinde değerlendirdiğimiz, bir Asur kralının Kaniş kārum’una yazdığı bir
mektupta (Kt. 79/k 101), Asurlu olmayan kimselere altın satışının yasak olduğu hak-
kındaki steldeki karar hatırlatılarak, aksi davranışlarda bulunmamaları için tüccarlar
uyarılmaktadır.

Tüccarlar arasındaki anlaşmazlıkların stelde yazılı kararlar doğrultusunda karara
bağlandığı açıktır. Bir mahkeme tutanağında şunları okuyoruz:

“Sen stelin bu konudaki (kararını) yanlış anladın ve mahkemede bana (şöyle) soruyorsun:
‘Bu, stelin herhangi bir yerinde yazılmış mıdır?’ Anadolu’ya devamlı olarak gönderdiğin şehrin
tabletlerinden dolayı kārum’a ve hâkimlere gitmeyeceğim. Steldeki kararlar (doğrultusunda)
sana kanıtlayacağım…..” 56

Kervanların güvenliğinin sağlanmasına yönelik olarak alınacak tedbirler, gümrük
işlemleri ve ödenecek vergiler; alıp satılacak mallar ve bunların fiyatları, saray memurla-
rının satın alacakları mallar ve karşılığında ödeyecekleri gümüş miktarı, her türlü kredi
işlemleri ve her iki tarafın hukukî hak ve sorumlulukları Asur ile Anadolu şehir krallıkları
arasında yapılmış antlaşmalarla belirlenmişti. Antlaşmalarda her konu ayrıntılı olarak
yer almasına rağmen, Anadolulu kralların, Asurlular’ın yasa ve antlaşmalara uyacak-
larının teminatı olarak, Anadolu’daki Asur otoritelerinden bağlılık yemini aldıklarını
görüyoruz. Yeminin içeriği hakkında hiçbir bilgimiz yoktur.
Yemin konusunun ele alındığı, taraflar arasındaki diplomatik ilişkileri de yansıtan
özellikle iki mektup önemlidir. Bunlardan ilki (KTP 14) Wahşuşana kārum’u tarafından
57
Asur’un elçilerine ve Kaniş kārum’una hitâben yazılmıştır. Rapor tarzında yazılmış bu
mektupta, babasının tahtına henüz oturan Waşhaniya kralının Wahşuşana kārum’u
temsilcilerinin kendisine bağlılık yemini etmelerini istediği bildirilmektedir. Tem-
silciler krala, kendilerinin Kaniş kārum’una bağlı olduklarını hatırlatarak, bu konuyu
oraya yazacaklarını; Kaniş kārum’unun ya ona (Waşhaniya kralına) veya kendilerine
cevap vereceğini; bu arada ülkeden gelecek iki görevlinin bağlılık yemini edeceklerini
bildirmişlerdir.
İkinci belge Tamniya kārum’unun Kaniş kārum’una yazdığı mektuptur:

56 Kt. 92/k 543: a-ṣé-er ki-a-ma ša na-ru-a-im tù-ki-iš-ma i-na dí-tim tù-ša-lá-ni i-na a-a-e-em
22
23
24
25
na-ru-a-im lá-pì-it ša ṭup-pé-e ša a-limki a-na GÁN-lim tù-uš-té-né-ṣa-a-ni a-na kà-ri-im ù da-a-
27
28
26
a-ni lá a-lá-ak i-na na-dí-tim ša na-ru-a-im ù-kà-a-kà……. (S. Bayram 2000, s. 32-34).
29
30
57 284 B. Landsberger 1940, s. 26-27.
124