Page 74 - Kültepe Kaniş

Prof. Dr. Cahit Günbattı | Kültepe - Kaniş
“10 güne kadar kervanım yola çıkacak. Onların burada uzun bir zamandır kalmalarına
gelince; saray ve memurları bana 24 bin mina (400 talent) bakır borçludurlar ve şimdi maalesef
onlar sikkatum’da bulunuyorlar…..” 40
Bir başka mektupta da sarayın bakırı söz konusu edilmektedir:
“Sarayın bakırına gelince; bugüne kadar (burada) bizi bekletip durdular ve (bu arada)
bana bir hastalık musallat oldu ve şimdiye kadar geciktim. (şimdi) iyiyim, üzülme. Beş gün
bekleyeceğim ve eğer sarayın bakırı hazır olmazsa, silahımı alacağım (yola çıkmak için hazır-
lanacağım) ve Puruşhattum’a gideceğim.” 41

Bakır, gümüş ve altın yanında ödeme aracı olarak da kullanılıyordu. Fakat büyük
bir kısmının kalayla karıştırılarak tunç (siparrum; Sumerce ZABAR) elde etmek için
kullanıldığından şüphe yoktur. Silah ve çeşitli araç-gereç yapımında kullanılan tunç,
ticareti yapılan bir madde olmadığı için metinlerde çok seyrek geçmektedir.

Bir metinde Aşşur-emũqī adlı Asurlu’ya ait toplam 1 talent 17 mina ağırlığındaki
mutfak eşyaları, vazolar, lamba, bıçak ve aynadan oluşan 75 kalem tunç eşya sayılmak-
tadır. Bir diğerinde de toplam 1 talent 40 mina ağırlığında 78 bronz eşyanın listesi
42
verilmektedir. 43
J.G. Dercksen bakırın elde edilmesi, türleri, nakli ve ticareti hakkında yaptığı ayrıntılı
çalışmasında , bakırın niteliğini belirtmek üzere geçen 11 şehir veya bölge adı tespit
44
etmiştir. Bakır elde edilen bu yerler Haburāta, İştanuwa, Kunanamut, şawit, Tapaşatta,
Taritar, Tişmurna, Tuhpiya, Puruşhattum, Waşhaniya ve Neneşşa’dır. 45
Eritilen bakır kalitesi düşük olduğu için tekrar arıtılıyordu. Tuz Gölü'nün kuzeyinde
bir yerde aranan Turhumit ve ona yakın bir yerde bulunan Tişmurna şehirleri çevreden
çıkarılan bakırın arıtıldığı merkezlerdi. Dolayısıyla bu şehirler bakır alınıp satılan yerlerin
başında geliyordu. Arıtma işleminin Asurlular tarafından mı, yoksa yerli saraylarca mı
yapıldığı hakkında hiçbir bilgimiz yoktur.

40 Kt. a/k 583b: a-dí 10 u4-me-e ha-ra-ni ù-ṣí-a-am a-na ša u4-me-e ma-du-tí-im a-na-kam uš-bu-ni 24
5
6
7
li-me URUDU É.GAL-lùm ù té-ra-tù-šu i-hi-ib-lu-nim-ma lá li-bi4 i-li-ma i-na sí-kà-tim [uš-bu-m]
9
8
11
a….
41 TC 3, 25: URUDU ša É.GAL-lim a-dí u4-mì-im a-ni-im i-ta-na-pu-lu-ni-a-tí ù i-a-tí mu-ur-ṣù-um
10
7
6
8
9
im-qù-tám-ma a-dí a-ni a-sù-hu-ur ša-al-ma-ku mì-ma li-ba-kà lá i-pá-ri-id a-dí 5 u4-me ù-ta-
12
14
15
13
11
qá-ma šu-ma URUDU ša É.GAL-lim lá i-ta-ṣa-am kà-ki a-la-qé-ma a-Pu-ru-uš-ha-tim a-ta-lá-ak
20
19
16
17
18
(J. G. Dercksen 1996, s. 205).
42 Kt. c/k 1517: J. G. Dercksen 1996, s. 76-77.
43 Kt. h/k 82: J.G. Dercksen 1996, s. 77.
44 The Old Assyrian Copper Trade in Anatolia, 1996, İstanbul.
45 J.G. Dercksen 1996, s. 15.
74