Page 75 - Kültepe Kaniş

Ekonomi ve Ticarî Hayat | Ticareti Yapılan Mallar
Baçlıca bakır cinsleri :
46
∙ Temiz /arıtılmış bakır (werium masium)
∙ Temiz parça bakır (werium masium šabburum)
∙ İyi bakır (werium dammuqum)

∙ İyi parça bakır (werium damqum šabburum)
∙ Çok iyi bakır (werium dammuqum watrum)
∙ Kötü bakır (werium lammunum)

∙ Kirli bakır (werium massuhum)
∙ Siyah bakır (werium şallamum)

Gümüş
Hemen her Kültepe tabletinde geçen gümüş (kaspum; Sumerogram KÚ.BABBAR)
para olarak kullanılan madendi. Alış verişlerde bakır ve kalay çoğunlukla talent (30 kg.)
ile tartılırken, gümüş mina (500 gr.) ve daha çok şeqel (8 gr.) ile tartılmıştır.
Asurlu tüccarlar getirdikleri malları ya doğrudan gümüş ve altın karşılığında sat-
mışlar veya önce bakır, hububat, yün ile değiş-tokuş yaparak bunları pazarlamışlardır.
Bu arada, sonuçta Asur’a taşınacak gümüşü hem birbirlerine hem de yerli halka borç
vermişlerdir.
Metinlerde başta litum ve ṭīrum olmak üzere birçok gümüş şekil veya cinsi geçmek-
tedir. Piyasada, kalıplara dökülerek elde edilmiş standart ağırlıkta dikdörtgen veya
47
halka (šawirum, annuqum) şeklindeki gümüş külçeler işlem görmüştür.
Gümüşün kalitesi Kaniş’deki Asur yönetimi tarafından kontrol edilirdi. Yerli halkın
borçlarıyla ilgili birçok senette düşük kalitedeki bir cins gümüş (litum) geçmektedir.
Halbuki Asurlular birbirlerine arıtılmış (şarrupum) gümüşle borçlanmaktadırlar.
Bir mektupta Kaniş’deki arıtma işleminden şöyle bahsedilmektedir:

“İlī-bāni senin mührün altında buraya 18 mina (9 kg.) gümüş getirdi. Arıtma sırasında 6
şeqel azaldı. Madenci ve odun için 6 şeqel ödedik. 3 2/3 şeqel 15 ŠE (gümüşe ait) cüruf müh-
rümüz altında Pũşukēn’in evinde bulunmaktadır. Senin gümüşün hem kesinti hem de kayıp
(sebebiyle) 16 ½ şeqel azalmıştır.” 48

46 Bu konuda geniş bilgi için bkz. J.G. Dercksen 1996, s. 33 v. d.
47 Geniş bilgi için bkz. J. G. Dercksen 2005, s. 21-23.
48 ATHE 28: 18 ma-na KÚ.BABBAR ku-nu-ki-kà Ì-lí-ba-ni ub-lam 6 GÍN i-na ma-ṣa-im im-ṭì 1 GÍN
7
8
5
6
75