Page 81 - Kültepe Kaniş

Ekonomi ve Ticarî Hayat | Ticareti Yapılan Mallar
Tabletlerde amũtum’dan yüzük (annuqum), broş (tudittum) ve taç (agûm) yapıldığına
değinilmektedir.
Kaniş kārum’unun, Asur’un talimatını duyurmak üzere diğer kārum ve wabartum’lara
yazdığı mektuplar , Asur yönetiminin ve onu temsilen Kaniş kārum’unun amũtum
69
ticareti ile yakından ilgilendiklerini ortaya koymaktadır. Bu mektuplardan birisinde
şunları okuyoruz:

“Kaniş kārum’u habercimiz şaqil dātim’e, bütün kārum ve wabartumlar’a şöyle der: ‘Asur
şehrinin mektubu buraya geldi. Asur’un mektubunda (şöyle denilmektedir)’: ‘Bugünden
itibaren amũtum’u kim satın alırsa, Asur şehrine kâr payı verilmeyecek. Onun onda birini
Kaniş kārum’u alacak.’ Mektubumuzu dinler dinlemez, orada (her) kim onu saraya sattıysa
veya onu bir saray mensubuna sattıysa veya onu satmadan yanında taşıyorsa, taşıdığı bütün
amũtum’un tam miktarını; o kişinin adını; babasının adını bir tablete yazın ve habercimizle
buraya gönderin. (Bu) mektubumuzun kopyasını bütün kārum ve wabartumlar’a gönderin.
Bir ticarî temsilci amũtum’u sattıysa, o adamın adını kaydedin.” 70
Kaniş kārum’unun Asur’un elçisi Kuliya’ya ve Neneşşa’ya kadar Turhumit, Hattuş,
Tamniya ve Tuhpiya kārumlar’ına hitaben yazdığı bir diğer mektupta , amũtum taşıyan
71
herkesin amũtum’un onda birini ve her bir mina için 3 şeqel gümüşten ibaret şaddu’utum
vergisini ödemek zorunda olduğu bildirilmekte ve toplanan amũtum ve verginin bizzat
Kuliya tarafından Kaniş’e getirilmesi emredilmektedir.
amũtum ticaretinden Asurlu tüccarların büyük kâr sağladıkları çok açıktır. ICK 1,
1’deki metinde dört tüccarın 20 minalık bir fon oluşturarak, amũtum ticareti için ortaklık
kurduklarını okuyoruz. Amũtum Hahhum şehrinden alınmış ve Luhuzattiya’da ortak-
lardan Saha’ya teslim edilmiştir. Kaniş’e giden Saha ortaklarından habersiz, masraf
için ayrılan ½ mina gümüşten başka, 1 mina 5 şeqel gümüşü sermayeden çekmiştir. Bu
yüzden kendisini eleştirenlere, “4 ½ mina 5 şeqel gümüşü amũtum’un fiyatına ekledim”
diye cevap vermektedir.
amũtum’un Anadolu’da hangi bölgede bol bulunduğu ve amũtum ile aşi’um’un aynılığı
hakkında bilgi bulunan Kaniş kārum’unun kararını içeren bir mahkeme tutanağında
Mannum-kī- Aşşur adlı Asurlu satın aldığı amũtum ile ilgili olarak şöyle demektedir:

69 Bu mektuplar S.Çeçen 1997, s. 223 v. d.’da yayınlanmıştır. Aynı belgeler K.R. Veenhof 2010, Nr. 1, 2, 3,
4, 5’te yeniden işlenmiştir.
70 Kt. 92/k 221: S. Çeçen 1997, s. 229-230; krş. K.R. Veenhof 2010, Nr. 1.
71 Kt. 92/k 203: S. Çeçen 1997, s. 226; K.R. Veenhof 2010, Nr. 2.
Kt. 92/k 200, Kaniş kārum’unun Kuburnat, Hanaknak ve Tişmurna Wabartumlar’ına amũtum ile ilgili
talimatını içermektedir. Bkz. S. Çeçen 1997, s. 223-225; K.R. Veenhof 2010, Nr. 3.

81