Page 82 - Kültepe Kaniş

Prof. Dr. Cahit Günbattı | Kültepe - Kaniş
“ 10-13 İç Ülke'de amũtum olduğunu duydum ve İç Ülke'ye gidip amũtum satın aldım. 14
Sen (şimdi) hak iddia ediyorsun. 15-18 Senin gümüşün yetmediği için, amũtum’u şalatuar’da
bıraktım ve Wahşuşana’ya gittim. 19-23 (Orada) her 1 mina’ya 1’er şeqel faizle Aşşur-bāni’nin
oğlu Şũ-İştar’dan 10 talent bakır aldım ve onu şalatuar’a getirdim ve aşi’um’un bulunduğu
yerde sattım. 24-25 (Sonra) amũtum’u Wahşuşana’ya getirdim ve onu Şũ-İştar’a verdim. 26-27
Şũ-İştar da onu satabileceği yerlerde sattı. 27-32 Bana destek ol; kārum’un mektubunu al ve
eğer onlar amũtum’u Wahşuşana’da satmadılar ise, ben gidip amũtum’u buraya getireyim.” 72
CCT 2, 48’deki mektupta da yer adı belirtilmeden, “İç Ülke”den (mātum qerbītum)
aşi’um satın almaları için dört kişiye gümüş ve altın verildiği belirtilmektedir. amũtum’un
bulunduğu “İç Ülke”nin, Şalatuwar, Wahşuşana ve Puruşhattum’un yer aldığı Tuz Gölü
etrafındaki bölge olduğu açıktır. Diğer belgelerde de amũtum ticaretinin daha çok bu
şehirlerde yapıldığını görüyoruz.
Bazı metinlerde nedeni belirtilmeden, yerel sarayların aşi’um / amũtum’a el koy-
duklarından bahsedilmektedir. Buna dayanarak bazı filologlar öteden beri, sarayların
bazı mallar üzerinde ticarî tekeli bulunduğunu iddia etmişlerdir. Ancak Anadolu’da
73
ne amũtum’un ne de başka bir taş veya madenin ticaretinin yasaklandığına dair açık
bir ifade vardır.

Lapis Lazuli
Renginden dolayı “laciverttaşı” da denilen lapis lazulinin Mezopotamya kaynakla-
rındaki karşılığı olan uqnûm kelimesine Kültepe tabletlerinde rastlanmamıştır. Buna
karşılık geçen kelime husārum’dur. husārum’un lapis lazuli mi yoksa hematit mi olduğu
uzun zaman tartışılmıştır. Bazı filologlar metinlerde lapis lazulinin Sumerogramı NA 4.
ZA.GÍN’in geçtiğine işaret ederek, husārum’un lapis lazuli olamayacağını yazmışlardır.
74
Fakat bir mektupta NA 4.ZA.GÍN ile husarum’un birlikte kullanılmasıyla NA 4.ZA.GÍN’in
Kültepe tabletlerinde husārum karşılığında yazıldığı anlaşılmıştır. İlgili yerde, “Senin
bana yazdığın Dan-Aşşur’un lapis lazulisine (NA 4.ZA.GÍN) gelince, lapis lazuli (husarum)
emanet ettiği şahitler ve onun temsilcileri ölmüştür.” 75

72 AKT 3, 45: a-mu-tám i-na ma-tim qé-er-bi-tim áš-me-ma a-na ma-tim qé-er-bi-tim e-ru-ub-ma
13
10
12
11
a-mu-tám áš-a-ma qá-at-kà ša-ak-na-at ki-ma KÚ.BABBARáp-kà lá kà-áš-[d]u-ni a-mu-tám i-na
14
16
15
18
17 Ša-la-tù-ar e-zi-ib-ma a-na Wa-ah-šu-ša-na e-tí-iq-ma 10 GÚ URUDU 1 GÍN.TA 1 ma-na. TA iš-tí
19
20
Šu-[Ištar] DUMU A-šùr-ba-ni a[l-qé]-ma a-na Ša-la-tù-ar ù-bi-il5-ma a-šar a-ší-um ib-ší-ù a-dí-
23
22
21
in-ma a-mu-tám a-na Wa-ah-šu-ša-na ub-lam-ma a-na Šu-İštar a-dí-in-ma Šu-İštar-ma a-šar
26
25
24
ta-da-nim i-tí-dí-in i-ša-ha-tí-a i-zi-iz-ma ṭup-pá-am ša kà-ri-im li-qé-ma šu-ma a-mu-tum i-na
27
30
29
28
Wa-ah-<šu>-ša-na lá i-na-dí-nu ù lá-li-ik-ma a-mu-tám a-ni-ša-am lu-ub-lam
31
32
73 Bkz. M.T. Larsen 1976, s. 245.
74 Bu konuda bkz. C. Michel 2001, s. 342-343.
75 Kt. 93/k 200: 23-28 a-dí NA4.ZA.GÍN ša Dan-A-šùr ša ta-áš-pu-ra-ni ší-be-e ša 4 hu-sà-ra-am ip-qí-du-ni-ni
82