Page 99 - Kültepe Kaniş

Kervanlar ve Kervan Yolları
Kervanlar ve Kervan Yolları

Asurlu tüccarların ticaretini yaptıkları mallar Asur’dan Anadolu’ya eşek kervanlarıyla
taşınmıştır. Metinlerde çoğu yerde “kara eşek” (emārum şallāmum) diye belirtilen, uzun
yola dayanıklı eşeklerin Asur şehri yakınındaki eşek yetiştirilen bir yerden 20 şeqel
gümüşe satın alındığı bilinmektedir. Eşeklerin her biri 60 ile 90 kg. arasında yük taşırdı.
1
Günde yaklaşık 30 km. yol alabilen bir kervan (ellutum), Asur-Kaniş arasındaki bin
kilometreyi aşkın mesafeyi yaklaşık 6 haftada kat ederdi. Kaniş’e ulaşan kervanlardaki
eşeklerin çoğu satılırdı. Bazıları Anadolu’da satın alınan malların ve toplanan gümüş
ve altının Asur’a taşınması için tutulurdu.

Kervanlarda kervancı başının yönetiminde kiralanmış eşek sürücüleri (sāridum) ile
eşeklerin yüklenmesinden sorumlu kimseler (kaşşārum) bulunurdu. Bazı kervanlara
araziyi iyi tanıyan, nehir geçiş yerlerini iyi bilen kiralanmış rehberler (rādium) eşlik
ederdi. Eşeklere yüklenmiş mühürlü paketler ve denkler yolda kesinlikle açılmazdı.
Kervan yöneticisinde yolda ödenen vergi ve yapılan harcamaları karşılamak için, kumaşa
sarılmış mühürlü kalay dışında, “el kalayı” (annak qātim) tâbir edilen bir miktar kalay
bulunurdu. Taşınan malların adrese eksiksiz olarak ulaştırılması önemliydi. Teslimatta bir
karışıklık olmaması için kumaşların sayısı ve kalayın ağırlığı alıcıya mektupla bildirilirdi.
Bir şehirden diğerine haberler kervanlar vasıtasıyla ulaştırılırdı. Mektuplarda çok
sık olarak “ilk kervanla bana haberin gelsin” ifadesi geçer.
Kaniş’e ulaşan bir kervan doğruca saraya götürülür, yükleri kontrol edilir ve vergi
alınırdı. Bu arada saray mensupları ihtiyaç duydukları değerli malları seçerek satın
alırlardı. Birkaç metinde saraydan çıkarılan malların eksik olduğu bilgisi bulunmaktadır.
Bu, kayıp malların sarayda çalındığının üstü kapalı olarak ifadesinden başka bir şey
olmasa gerektir.
Asur’da oturan Husārum Anadolu’ya gönderdiği malları ile ilgili olarak meslektaşı
Pũşu-kēn’e aşağıdaki mektubu göndermiştir:

TC 2, 13
1 a-na Pu-šu-ke-en 6 qí-bi-ma um-ma Hu-sà-ru-um-ma 2 GÚ 10 ma-na AN.NA ku-nu-ku
4
3
2
40 ku-ta-nu qá-dum li-wi-tim 2 ANŠE.Hİ.A ṣa-lá-mu 17 ma-na AN.NA qá-tim mì-ma
8
5
6
7
1 K.R. Veenhof 1972, s. 2.
99