Page 36 - Bezemeli Mezar Taşları

YRD.DOÇ.DR. ASLI SAĞIROĞLU ARSLAN |KAYSERİ ZAMANTI IRMAĞI ÇEVRESİNDEKİ BEZEMELİ MEZAR TALARI
Manev kültür gelştkten sonra bu gelenek “sevabını ölüye bağışlamak üzere” fakrlere
yemek vermek, helva vermek şekln almıştır .
23
Esk Türklerde ölümün br son olmadığı ve ölümden sonra br hayat ve ahret
nancının mevcut olduğu muhakkaktır. Üstelk bu nanç Türklerde dn tarhn çok
esk dönemlerne kadar uzanmaktadır. Türklern çok esk dönemlerden ber atları ve
slahlarıyla brlkte gömülmeler bu hayvana bnerek cennete gdeceklerne dar br
nancın netcesyd Esasen esk Türklern hayatında ve changrlklernde büyük br
rol oynayan Atın semav br kökten geldğn ve mukaddes olduğuna nanılmaktaydı
bu nanç ve defn adet Hunlar, Göktürkler, Oğuzlar ve Kıpçaklarda vardı . Hunlar ve
24
Göktürk kurganlarında defn törenler le lgl şu adetlere rastlanılmaktadır: Atların
ölüyle brlkte gömülmes, atların aygır cnsnden olması, kuyruk, yele ve topuklarının
kesk olması, hang boydan geldklerne dar atların kulağı keslerek şaret konulmasıdır.
Bu yas adetler son devrlere kadar sürekllğn devam ettrmştr.
Esk Türklerde yaygın br dğer ölü gömme adet se, ölen kşnn mezarı başına,
kend heykeln “sn” ve öldürdüğü düşmanları smgeleyen kabaca yontulmuş taşlara
“balbalını” dkerlerd. Bu mezar heykeller 8.yy’ dan 14.yy. ’a kadar sürekllğn devam
ettrmş olup, Moğolstan, Tuva, Güney Altay, Çn Türkstanı, Kazakstan ve Ukrayna’da
rastlanmıştır . 8.yy’ dan tbaren görülen sn taşları ve balballardan çalışmamızın lerk
25
bölümünde ayrıntılı olarak bahsedlecektr.
Çn kaynakları Türklerde defn usullernn devrden devre ve hatta bazen aynı
dönem çersnde ble farklılıklar arz ettğn kaydedyorlar. Ölüyü yakma veya toprağa
gömmenn yanı sıra tabuta yerleştrlp dağların tepesnde br ağacın üzernde muhafaza
usulünün de Türk boylarında görüldüğü anlaşılmaktadır. Bu adet Tabularda, Yakutlarda,
Kırgızlarda da görülmektedr. Bununla brlkte, bu şeklde ölüyü dağların tepesnde
ağaçlar veya sedrler üzerne koyarak muhafaza adetnn bell br süre çn olduğu ve
daha doğrusu cesedn etlern çürümesne kadar bu şeklde muhafaza edldğ ve daha
sonra kemklern toplanarak yakıldığı anlaşılmaktadır .
26

Türklerde Mezar ve Mezar Taşları

Türklerde defn geleneklerne değndkten sonra, Türklern tarh çersnde kul-
landıkları mezar ve mezar taşı tplernden bahsetmek yernde olacaktır. Türk toplu-

23 Abdülkadr İnan, Esk Türk Dn....., s.153.
24 Ünver Günay- Harun Güngör, age, s. 85.
25 Alım Karamürsel, “Türklerde Mezar....., s.77-78.
26 Ünver Günay- Harun Güngör, age, s. 92

36