Page 61 - Halil Edhem

54 132 KAYSERø ùEHRø 47

kendisine timar olarak verildi. øúte 625(1228) yÕlÕnda Erzincan da, Selçuklu ülkesine
katÕlarak, Selçuklu sultanlarÕyla akraba olan Mengüceko÷ullarÕna son verilmiú
150
oldu .
Erzincan’Õn alÕnÕú yÕlÕnda, Alâeddin Keykubâd «Kögonya»yÕ da almÕútÕr.
Kögonya, bugün ùarkî-karahisar veya ùebinkarahisar adlarÕ verilen kasabanÕn eski
151
adÕdÕr . BurasÕ Erzincan Meliki Davudúah’Õn kardeúi Muzaffereddin Mehmed’in
emrindeydi. Sultan Alâeddin, bunu esir ederek, kendisine KÕrúehir’i, Arapsun gibi
152
bazÕ bölgeleri ile birlikte timar olarak verip , Fahreddin Süleyman, øzzeddin
Siyâvuú ve NasÕreddin Behramúah adÕndaki üç o÷luyla birlikte oraya gönderdi.
Muzaffereddin, ömrünün sonuna kadar, orada kaldÕ. KÕzlarÕndan birini II.
GÕyâseddin Keyhüsrev’le evlendirdi÷ini øbn Bîbî Selçuknâme’de (s. 153) söylüyor.
YukarÕda anÕlan fetihlerden sonra, o yörede artÕk yalnÕz Erzurum kalmÕútÕ. Fakat,
burayÕ almadan önce, Sultan Alâeddin bazÕ önemli iç meseleleri çözüp, sonuca
ba÷lamak istedi. Çoktan beri Alâeddin ùam’da, Halep’de ve Elcezire’de hüküm
süren birçok Eyyûbî hanedanlarÕyla ba÷ kurmak isterdi ki, yukarÕda görüldü÷ü gibi,
Melik Adil’in kÕzÕ Melike Adile’yi almasÕ da buna dayanÕyordu. øúte, Alâeddin,
Erzurum’u almaya giriúmeden önce, Melike Adile’den olan øzzeddin KÕlÕçarslan
adÕndaki o÷lunu, gerek takip etti÷i bir özel siyâsete, gerekse melikenin zorlama ve
153
ÕsrarÕna uyarak, saltanata veliaht tâyin etti . Ancak, baúka karÕsÕndan olan büyük
o÷lu GÕyâseddin Keyhüsrev’i bu iúte bir engel görmesiyle, bunu hem gönlünü
almak, hem de uzak bir yere göndermek gerekti÷inden, kendisine Erzincan yöresini
verdi. øbn Bîbî’nin sözüne göre, Erzincan HükümdarlÕ÷Õ’nÕ verip, yanÕna atabey
tâyin eyledi÷i, Emîr Mübârizeddin Ertokuú kanalÕyla Erzincan’da tahta oturttu. Bu
olaylarÕ Sivas’dan izleyen Sultan Alâeddin, Keyhüsrev’in artÕk Erzincan’a
yerleúti÷ine tamamiyle kanaat getirince, âdeti üzerine, Kayseri’ye gelip, bir süre
burada kaldÕ.
øúte bu sÕrada, Sultan Alâeddin’in Harezmúahlardan Celâleddin Mengüberti ile
münakaúasÕ baúgösteriyor. BaúlangÕçta, bu iki sultan, birbirlerine elçi göndermiúlerdi
AralarÕnda görünüúte bulunan dostluk, öyle bir noktaya gelmiúti ki, Sultan
154
Celâleddin, yakÕn akrabasÕndan bir kÕzÕ GÕyâseddin Keyhüsrev’e niúanlamÕútÕ .
Fakat, bu uyum ve sevgi çok sürmedi. Çünkü, Celâleddin Harezmúah, Melik
155
Eúref’in topraklarÕndan olan Ahlat’Õ kuúatma ile aldÕ÷Õndan, Melik Eúref buranÕn

150 Erzincan’da Mengüceko÷ullarÕ Hükümeti hakkÕnda, MüneccimbaúÕ’nÕn «Camiü’d-düvel’de
(Umûmu Ktp.’de yazma nu: 5019), oldukça bilgi vardÕr. Mengüceklerin di÷er bir kolu da Divri÷i’de
hüküm sürmüú olup, bunlarÕn da 626 (1229) tarihinde Alâeddin Keykubâd’Õn himâyesi altÕnda
bulunduklarÕ, oradaki Ahmedúah Câmii’nin kitabelerinden anlaúÕlÕyor. Bkz. Houtsma, Revve Orientale
adlÕ mecmuada «Mengüceko÷ullarÕ Sülâlesi» baúlÕ÷Õyla Fr. makale, (1904), s. 277. Corpus, Sivas-Divri÷i
Kitabeleri, sikkeleri için de meskûkât kataloglarÕna bakÕlabilir. Sultan Alâeddin, fetihten sonra
Erzincan’Õn kalesini yeniletti÷i, Kâtip Çelebi’nin Cihannüma’sÕnda. (s. 424) yer alÕr.
151 Bu yerin, esasen adÕ «Kolonya»dÕr. «Kögonya», bundan de÷iútirilmiú olacaktÕr. Bu yer hakkÕnda
bkz. Cumont, Stadia, Pantica (Fr. ), s. 296. Tevhid, Menâzirü’l-Avâlim’e dayanarak, Katalog’da, s. 437.
Corpus, Sivas-Divri÷i Kitabeleri, s. 65, not, 3.
152 KÕrúehir’de Melik Fahreddin Behramúah o÷lu Muzaffereddin adÕna olarak, II. øzzeddin Keykâvus
zamanÕnda yapÕlmÕú güzel bir medrese vardÕr.
153 øbn Bîbî’nin Farsça Selçuknâme’de (s.151): «ùam Vîlâyeti’nde Melike Adile’den olan
Rükneddin’i aday kÕldÕ» demesine bakÕlÕrsa, Alâeddin’in Melike Adile’den bir ikinci o÷lu daha vardÕ.
154 Keyhüsrev’in bu kÕzÕ alÕp almadÕ÷ÕnÕ bilmiyoruz. øleride görülece÷i gibi Keyhüsrev’in, Gürcistan
Melikesi Rosudan’Õn kÕzÕ ve 635(1237-38)’de Halep Sâhibi Melik Aziz Muhammed’in kÕzÕ «Gâziye
Hatun» ile evlenmiútir.
155 Arap tarihçileri bu úehre «Hilât» adÕnÕ veriyorlar.