Page 211 - Kayseri Ansiklopedisi Cilt 4

[1644] 202 / KIŞ KAYSER‹ ANS‹KLOPED‹S‹

unutulmuş olan hamur ürünlerinden bir
ikisi de tepsi ve pro mantısıdır. Bu yiye-
cekler gene konu komşu marifetiyle sıkı-
lıp hazırlanır, kurutularak veya kızartıla-
rak uygun yerlerde saklanırdı. İhtiyaç
olduğu zaman da pişirilerek yenirdi. Bir
de bu ürünler uzun yola gidenlerin yanın-
da bulundurdukları bir üründü. Özellikle
hacca gidenlerin ve okumaya giden tale-
belerin yanlarına azık olarak bu ürünler-
den verilirdi.
Günümüzde yine konu komşu yardımıy-
la Kayseri mantısı sıkılmaktadır. Çokça
sıkılan bu mantılar, bir-iki pişirim olacak
şekilde naylon poşetlere doldurarak buz-
dolaplarının buzluğunda dondurularak
kışa saklamaktadır.

Salça Yapımı
Salça kaynatma (H. Yüksel)
Kışın en çok tüketilen ürünlerden biri
salçadır. Kış girmeden mutlaka hazırlan-
meden hamur tahtaları yerleştirilir; kes-
kin bıçaklar, elekler, uğra olarak kullanı- ması gerekir. Günümüzde hazır yapım
lacak un ve oklavalar ayarlanır. Komşu- salçalar çıkmış olmakla beraber halkın
lar da geldikten sonra görev ayarlaması büyük bir çoğunluğu ev yapımı salçaya
yapılır, herkes en iyi yaptığı işi alır. daha çok rağbet etmektedir.
Kadınların bir kısmı bezelenen hamurla- Eskiden halk salçasını bağından, bahçe-
rı maharetli bir şekilde üzerine uğra saça- sinden topladığı domatesle yaparken
rak açarken diğerleri de açılan hamurları günümüzde pazar yerlerinden aldıkları
üst üste koyarak kesmeye başlar. İlk kesi- domatesle yapmaktadır. Toplanan doma-
len hamurlar yaklaşık 15-20 cm ebatla- tesler doğranıp kevgirden geçirilerek ezi-
rındadır. Bu kesilen parçalar bir yerde üst lir, geniş tepsilere yayılarak güneş altında
üste toplanır, bıçak yardımıyla maharetli bırakılırdı. Tepsilerde bekletilen domates
bir şekilde kesilmeye başlanır. Görev tortusu sabah akşam ara ara karıştırılırdı.
taksimi yapmış olan hanımların kimisi Güneşte bekletilerek yapılan bu salça
küçük kareler hâlinde aş makarna keser- kaynatılmaz, bu hâliyle kullanılırdı. Bu
ken kimisi 1 cm’den daha küçük ve çok salçaya “güneş salçası” adı verilirdi.
ince olan un çorbasını kesmeye başlar. Güneş salçasının yapımının hem günler-
Kimisi de yaklaşık 10 cm uzunluğunda ce sürmesi hem de tadının iyi olmaması
çok ince ve kibrit çöpü şeklinde olan ve sulu olması nedeniyle çabuk bozulma-
erişteleri keser. Kesilen makarna ve eriş- sından dolayı zamanla bu iş kaynatma
teleri serme işlemi -varsa- genelde evin yöntemine dönüşmüştür.
genç kızlarına düşer. Evin damına veya Kaynatma yöntemi de domates çekme
güneş gören avlulara temiz bezler serilir. makineleri çıkıncaya kadar yorucu ve
Kesilen makarna ve erişteler bu bezler zahmetliydi. Geçmişten günümüze kadar
üzerine yığın olmayacak şekilde serpişti- süren biçimde salça kaynatılacağı zaman
rilerek 1-2 gün güneşte kurumaya bırakı- hane halkının sayısı ve bir önceki sene-
lır. Kuruyan makarna, erişte ve çorbalık- den artan salçanın miktarı göz önünde
lar daha sonra toplanarak elekten geçiri- bulundurularak en az 100-150 kilo
lir ve unları ayrıştırılır. Unu ayrılmış domates satın alınır, alınan bu domates-
hamur işleri uygun kaplarda saklanmaya ler yıkanır, yıkandıktan sonra ikiye kesi-
alınır. Eriştelerin bir kısmı ise tandır veya lerek bidonlara doldurulur ve bir-iki gün
fırında kavrularak saklanır. güneş altında eprimeye bırakılırdı.
Eskiden birçok evde yapılan fakat bugün Güneşte bekleyen domatesler hem