Page 277 - kayseri-sehri

ݰ߶³±¼¶ Y±Ù¾
da olmuştur. 1847 yılında penbe tüccarlarından hem Adana gümrüğü hem de Samsun
gümrüğünden resm gümrük alındığına dar tüccarların şkâyetlerne rastlanılmakta-
dır. Ancak, 1840’lardan tbaren merkezî yönetmn dış borçlanmaya gderek yen br
36
kaynak bulmasının da etksyle, kara yolları üzerndek ç tcarette uygulanan verglerde
ndrm yapıldı. Ntekm 15 Mart 1848 tarrhnde, Kayser sahtyan tüccarları Gümrük
emnne yazdıkları tezkrede gümrük verglernn fazlalığından şkâyet edp emta
gümrüklernn ndrlmesn talep edyorlardı. 1850 yılında urgandan alınan resm
37
htsâb vergsnn kaldırıldığı ancak buna rağmen bazı yerlerde bu vergnn alınmaya
devam ettğ anlaşılmaktadır. 38

Kara tcaretndek ç gümrükler 1874 yılında tümüyle kaldırıldı. İmparatorluk çnde
denz yoluyla yapılan tcarette uygulanan gümrükler se ancak XX. yüzyılın başlarında
kaldırıldı. 39

İhraç Edilen Mallar
Kayser bölges esk çağlardan ber tcaretn canlı olarak sürdüğü br merkez olma
özellğne sahptr. Elmzdek kaynaklardan Selçuklular dönemnde Kayser’de çok canlı
br tcar hayatın olduğunu anlamaktayız. Zra Pazarören beldesnde her yıl kurulan ve
k ay kadar devam eden Yabanlu Pazarı’na Svas’ta kamet eden İtalya, İnglz, Fransız
ve Kıpçak ülkelernn tcar ateşeler bu pazara gelerek htyaçları olan mal ve eşyaları
satın aldıkları gb htyaç duyduklarını da sparş vermekteyd. Bu pazardan Venedk,
Napol, Pza gb İtalyan cumhuryetlerne Bzans, Rus ve Kıpçak ülkelerne, Fransa ve
İngltere’ye yapılan başlıca hraç maddeler arasında şunlar yer almaktaydı: Şap, gümüş,
bakır, demr, lacvert taşı (Konya yöresnde bulunuyor), tuz, boraks (fırıncılar tarafından
kullanılır), zırnık (sıçanotu, arsenk madenyle kükürt karışımı br madde), der, halı, yün
tftk, kereste, meyve, tahıl, at, koyun, balık, köle. Bu pazar zaman çersnde önemn
ytrmş ve ortadan kalkmıştı.

Kayser’y 1835 yılında zyaret eden seyyah Hamlton; kentn tcar yapısı hakkında
blgler vererek burada yetştrlen ürünlern 8 le 10 kuruşa Ermen tücarlara satıldıktan
sonra İzmr’e oradan da Avrupa’ya hraç edldğn ve Avrupa’da bu ürünlern 2 ya da 3
katı fyatlarla satıldığını ler sürmektedr. 1838 Osmanlı–İnglz Balta Lmanı Tcaret
40
Antlaşması’ndan sonra, İnglzler lk tcar konsolosluğunu, 1840 yılında İzmr’de açmış
ve bu konsolosluğa bağlı olarak 1841 yılında daha çok tcar alanda faalyet gösterecek

36 BOA. A. MKT. DV 5/47. [13 Cemazeylevvel 1263/29 Nsan 1847].
37 BOA. A. MKT. 115/28. [9 Rabulahr 1264/15 Mart 1848].
38 BOA. A. MKT. DV 28/26. [9 Ramazan 1266/19 Temmuz 1850].
39 Şevket Pamuk, Osmanlı–Türkye İktsad Tarh 1500–1914, İletşm Yayınları, İstanbul 2007, 203.
40 Eravşar, Seyahatnamelerde Kayser, 112.

277