Page 42 - kayseride_ticaret_ve_sanayi

Kadir Dayıoğlu
mümkündür. Buradan hareketle bir şehrin ticarî imkânlarını ve faaliyetlerini iki ana
bölümde inceleyebiliriz. Birincisi, şehrin yerleşim yeri, ulaşım imkânları ve ticarî
mekânları, ikincisi ise, şehrin iş adamı ve iş gücü-müteşebbis ruhlu insanı; sanatkâr,
üretici, tüccardır.

Şehrin Yerleşim Yeri, Ulaşım Imkânları ve Ticarî Mekânları:
Bu başlık altında bilgiler nazarî olarak verilirken aynı zamanda denemenin esası
olarak örnek şehir olarak ele alınan Kayseri şehrinin fiili durumu izah edilerek ortaya
konulmaya çalışılacaktır.

Yerleşim:
Yerleşme, en geniş anlamda dünyanın her yerinde en ilkel ev kümelerinden, en yüce
yapılara kadar bütün binaların tamamı olarak tanımlanabilir. Bu şekilde yerleşme, bir
anlamda, dünya yüzeyi üzerinde insan eliyle yapılmış olan şekillerin tamamı demektir.
Paleolitik Devri’nden beri Anadolu’daki yerleşme yerleri; çok dakik coğrafî hesapla-
malara göre kurulmuş, “Jeopolitik ve Sosyo-Ekonomik” açılardan ince hesaplamalarla
belirlenmişlerdir. Kayseri bu şartlarda Anadolu’da kurulan şehirlerden birisidir.

Ulaşım:
Bilindiği gibi Türkiye doğu-batı, kuzey-güney istikametinde gelen ve çeşitli kolları
olan ticaret yollarının bulunduğu bir coğrafyadır. Kayseri şehri bu yolların geçtiği ve
kesiştiği yerlerde kurulmuş şehirlerden biridir, dolayısıyla ticari imtiyazlı şehirlerden-
dir denilebilir. Bu sebeplerden dolayı ulaşım imkânları yeterinden fazladır denilebilir.

Ticari Mekanlar
Bütün Osmanlı şehirlerinde olduğu gibi Kayseri’de de şehrin merkezinde birer
çarşı-pazar bulunmaktadır. (…) Surlarla iç kale arasında olan Kayseri çarşısı hakkında
Evliya Çelebi, “Muhasip Ağa’nın dükkânını geçince Arpacılar Çarşısı, Kazancılar Pazarı
ve Samurcular Çarşısı gelir. Sol tarafta Mevlevihane bahçesinin kapısı vardır. Uzun çarşı
başında son bulur. Saraçhane ile Haffafhane Pazarı, aydınlık, düzenli ve çok kalabalık
pazarlardır. Debbağlar Pazarı temizdir. Odun Pazarı kale kapısında olup buraya At Pazarı
kapısı derler, At Pazarı, Paşa Sarayı yanındadır.
Koyun Pazarı da o civardadır.” diyerek fizikî olarak yerini tarif ettiği çarşıdan iki
yerde kargır kapalı çarşısı bulunur. “Biri kuyumculardır ki her türlü eşya ve mücev-

42