Page 139 - Kültepe Kaniş

Hukuk | Aile Hukuku
Kaçakçılık konusunda Anadolu krallıklarının çok hassas olduklarının farkında olan
Kaniş kārum’u, bir kervanın sorumlusu olan Aşşur-emũqi’yi “Hiç kimse kalay ve kumaş
kaçakçılığı yapmayacak. Her kim yaparsa kārum’un kararı gereğince yakalanacak.”
89
diye uyarmaktadır.

Aile Hukuku
Kültepe tabletleri arasında, sayıları az da olsa, evlenme, boşanma, miras, nafaka ve
evlatlık alma gibi aile hukukunu ilgilendiren belgeler de bulunmaktadır. Bu tür bel-
gelerin az olması, bu konulardaki işlemlerin taraflar arasında bir anlaşmazlık olması
durumunda gelenekler çerçevesinde hallediliyor olmasıyla açıklanabilir. Yıllarca Ana-
dolu’da yaşamalarının ve yerli halkla olan yakın ilişkilerinin doğal bir sonucu olarak
bazı Asurlu tüccarların Anadolulu kızlarla evlendiklerini görüyoruz. Yerliler açısından
bu konuda etnik bir ayrımın söz konusu olmadığı anlaşılmaktadır.

Bildiğimiz kadarıyla, Anadolulu bir erkekle Asurlu bir kadının evlendiğine dair
bilgi bulunan sadece bir belgeye rastlanmıştır. Kaniş’ten Asur’da oturan Şimat-İştar
adlı kadına yazılmış bir mektupta, “Annenin on yıldır bir Anadolulu ile evli olduğunu ve o
Anadolulu’nun evinde oturduğunu işitmedin mi?” denilmektedir. 1991’de ortaya çıkarılan
90
aynı arşive ait belgelerden, evlendiğinden bahsedilen kadının İştar-lamassī olduğunu
ve Asurlu kocası Kunīlum’un ölümünden sonra yerli Lulu ile evlendğini öğreniyoruz. 91
Lamassatum adlı kadının, aralarında İştar-lamassī’nin Asurlu kocasından olan üç
çocuğundan Asur’da oturan kızı Şimat-İştar’ın da bulunduğu beş akrabasına hitaben
yazdığı bir mektupta, İştar- lamassī’nin ölümü, vasiyetnamesi ve ortaya çıkan sorunlar
şöyle anlatılmaktadır:
“Maalesef annen ve yeğenlerinin ikisi ölmüştür. Annenin ölümünden önce biz üç
serbest tüccar tuttuk ve anneni ziyaret ettik. Annen İştar-lamassī hayatta iken, bu üç
tüccarın önünde onun (mühürlü) sandıkları açıldı ve onlar onun mevcut olan her bir
šeqel gümüşünü gördüler. O, 2 ¼ šeqel altını ve 8 šeqel gümüşü sana, 37 šeqel gümüşü
yeğenim İlia’ya (İştar-lamassī’nin oğlu), 20 šeqel gümüşü İlabrat-bāni’ye (İştar-lamas-
sī’nin diğer oğlu) vermişti. Annen henüz sağ iken, biz sikkatum için ayrılmadan önce İlia
hapse atıldı. Senin annenle evlenen ve onun kızıyla İlia’nın evlendiği Anadolulu (Lulu)

89 Kt. c/k 1055: ma-ma-an AN.NA ù TÚG.Hİ.A ù-lá ù-pá-za-ar ša ù-pá-zu-ru a-wa-at kà-ri-im
9
8
11
10
7
6
i-kà-ša-sí (K. Balkan 1974, s. 29, n. 2).
90 Kt. 91/k 425: lá ta-áš-ta-na-me-i ki-ma um-mì-ki iš-tù 10 ša-na-tim nu-a- um ah-zu-ma i-na É
27
30
28
29
nu-a-im wa-áš-ba-at-ni (K.R. Veenhof 2008, s.103, 105, n. 29).
91 K.R. Veenhof 2008, s. 105.
139