Page 66 - Kültepe Kaniş

Prof. Dr. Cahit Günbattı | Kültepe - Kaniş
alındığında, Anadolulu tüccarların böyle bir ticarî faaliyetin içerisinde olmadıklarını
söyleyebiliriz.
Çok büyük ağırlıklarda gümüş ve altının ve bazı kıymetli taşların Asur’a taşınmasının
Anadolu’nun fakirleşmesi anlamına geldiği açıktır. Tüccar Usur-şa-İştar’ın bir mektu-
bunda (Kt. n/k 761) 2 mina (1 kg.) altının harcandığından, bir diğerinde (Kt. n/k 690)
kendi mührüyle mühürlenmiş 50 mina (25 kg.) saflaştırılmış gümüşü (kardeşi) Hunia’nın
Asur’a getirdiğinden söz edilmektedir. Büyük tüccarlardan Ennum-Aşşur, aralarında
karısı Nuhşātum’un da bulunduğu kimselere hitaben yazdığı üç mektubundan ilkinde
1 talent gümüşün kendisine verildiği, diğerinde 1 veya 2 talent tartıldığı, üçüncüsünde
ise 4 talent 40 mina gümüşü Asur’a gönderdiğini yazmaktadır. Sadece son örnekte
13
140 kg. gümüş Asur’a taşınmıştır.
Kültepe’nin geç safhasına ait tablet sayısının II. tabakada bulunanlara göre çok
az olması ve buna bağlı olarak bilgi eksikliği sebebiyle, öteden beri Asur-Anadolu
14
arasındaki ticaretin bu dönemde gevşediği iddia edilmiştir. Fakat özellikle 2001 yılı
kazılarında bulunan, henüz yayınlamadığımız tabletlerin ışığında, belki II. tabakadaki
yoğunlukta olmasa da, bu dönemde de ticaretin canlılığını koruduğunu söyleyebiliriz.
Asur ile bazı Anadolu krallıkları arasında ticarî antlaşmalar yapılmış olması bunun
önemli bir delilidir.
2001 Ib tabletleri bu geç dönemde yerli halkın ticarî hayatta etkin bir biçimde yer
aldıklarını göstermektedir. Bu tabletler II. kata ait olanlardan farklı olarak, silindir ve
damga mühürlerle damgalanmıştır. Damga mühür baskılarının sahiplerinin Anadolulu
kimseler olması da bunu doğrulamaktadır. Örnek sayısı az da olsa, Asurlular ve yer-
15
liler artık yazışmaktadırlar. Kaldı ki yazıyla ilk defa karşılaşan yerli halkın bütün ticarî
faaliyetlerinin belgelendiği düşünülemez. Şurası çok açıktır ki, Kaniş kārum’u koloni
devrinin geç safhasında da merkezî konumunu korumuştur.

Ticareti Yapılan Mallar
Asurlu tüccarların Anadolu’ya geliş nedeni ihtiyaç duydukları malları elde etmekten
çok, önemli bir kısmını Babilonya’dan sağladıkları anlaşılan kumaşları ve dışarıdan bir
yerlerden ithal ettikleri kalayı pazarlamaktı. Yâni Asurlular’ın ticaretteki rolü daha çok
komisyonculuğa dayanıyordu.

13 AKT 3, 85, 80, 82.
14 Kültepe’de Ib katında şimdiye kadar bulunan tablet sayısı 500 kadardır.
15 T. Özgüç 2005, s. 44.

66