Page 67 - Kültepe Kaniş

Ekonomi ve Ticarî Hayat | Ticareti Yapılan Mallar
Kumaşlar
Asur’dan Anadolu’ya ihraç edilen mallar arasında 40 kadar çeşidini bildiğimiz kumaş
(şubātum) ve elbiseler (lubũšum) başta gelmektedir. Bunlar arasında kilim, cicim vb.
16
dokumaların da bulunduğunu zannediyoruz. Ticareti yapılan kumaş türleri arasında
üçünün Anadolu’da dokunduğunu biliyoruz. Bunlar pirikannum, saptinnum ve menu-
niānum cinsi kumaşlardır. Bunların en tanınanı pirikannum kumaşı olup, metinlerde
17
Mama, Luhuzattiya ve Kaniş şehirlerinde üretildiğine ilişkin bilgiler bulunmaktadır. Sık
geçen kumaşlardan birisi olan kutānum’un Anadolu’da mı yoksa Asur’da mı dokun-
duğu ve Arapça’dan dilimize geçmiş olan “keten” kelimesi ile ilgisinin olup olmadığı
tartışılmıştır. Kumaş çeşitleri arasında Abarna kumaşı, Akad kumaşı, Talhat kumaşı
18
gibi, üretildikleri yerin ismi ile anılanlar da bulunmaktadır.
Kumaşların dokunmasında ve ihracı ile ilgili işlerde kadınlar sorumluluk üstlen-
mişlerdi. Anadolu’ya çeşitli cinsten kumaşlar gönderen 20 kadar kadın tanıyoruz.
Bunların Anadolu’daki kocalarıyla veya kardeşleriyle yazışmalarında kumaşlarla ilgili
konular geniş bir yer tutmaktadır. Bu mektuplarda kumaşların kalitesi ve ölçüleriyle
ilgili olarak kadınların sık sık tenkit edildiklerini, onların ise gönderdikleri kumaşla-
rın parasını zamanında alamadıkları ve bu yüzden geçim sıkıntınsa düştükleri için
yakındıklarını okuyoruz. Tanınmış tüccar Uşur-şa-İştar’ın kız kardeşi Şimat-Su’en bir
19
mektubunda, evde yiyecek ve içecek bir şey kalmadığını, “boş bir kilerde oturmaktayım”
20
diye açıklamaktadır.
Tüccarların Anadolu’da ticarî faaliyetlerini sürdürmeleri büyük ölçüde Asur’dan
sağlanan mal akışına bağlı idi. Sevkiyatta zaman zaman mal temininden kaynaklanan
aksamalar oluyordu. Bir mektupta (CCT 3, 20) Lamassī adlı kadın Pũşu-kēn’e, istediği
kumaşları gönderemediği için kalbinin kırılmamasını, çünkü kendisi ve ev halkı için
elbiseler yapmak zorunda kaldığını; elindeki kumaşları bir sonraki kervanla göndere-
ceğini bildirmektedir.
Anadolu’ya gönderilen kumaşların bazen büyük miktarlarda olması, bunların tama-
mının bir evde dokunamayacağını düşündürmektedir. Anlaşılan bir kısım kumaş Asur
pazarlarından toplanıyordu.

Anadolu’da saraylar kaliteli kumaşların (şubātum raqqatum) bir kısmı üzerinde
veya tamamında ilk satın alma hakkına sahiptiler. Kumaşların değeri ince veya kalın

16 Kumaş çeşitleri için bkz. K.R. Veenhof 1972, s. 144 v. d.
17 K.R. Veenhof 1972, s. 124-128.
18 E. Bilgiç 1953, s. 47; krş. K.R. Veenhof 1972, s. 145.
19 Bu konuda bazı örnekler için bkz. C. Günbattı 1994, s. 194.
20 Kt. n/k 720: 41-42 i-na hu-ur-ší-im e-ri-im-ri-im wa-áš-ba-ku

67